ТАТАР ИР-АТ ИСЕМНӘРЕ |
|
|
|
|
|
Татарча язылышы, кайсы тел сүзе булуы |
|
Исемнең мәгънәсе, нәрсә аңлатуы |
|
Русча язылышы |
|
|
З |
|
|
ЗАДӘ (ф.) |
|
Угыл; аксөяк малае, патша улы; токым. Исем компоненты. |
|
ЗАДА |
ЗАИД (г.) |
|
Артык, тиешеннән артып киткән; өстәлгән. |
|
ЗАИД |
ЗАИМ (г.) |
|
Башлык, җитәкче. |
|
ЗАИМ |
ЗАИР (г.) |
|
Күрешергә килүче; зиярәт кылучы. |
|
ЗАИР |
ЗАЙГАМ (ф.) |
|
Арыслан; кыю. Синонимнары: Арслан, Газанфар, Хәйдәр, Шир, Әсәд. Бүләк. Синонимнары: Бүләк, Гата, Нәфил. |
|
ЗАЙГАМ |
ЗАЙД (г.) |
|
Бүләк. Синонимнары: Бүләк, Гата, Нәфил. |
|
ЗАЙД |
ЗАЙДУЛЛА (г.) |
|
Аллаһ бүләге (ир бала). |
|
ЗАЙДУЛЛА |
ЗАЙЛАЛ (г.) |
|
Бөеклек. |
|
ЗАЙЛАЛ |
ЗАКИР (г.) |
|
1. Телгә алучы, искә алучы. 2. Аллаһыны мактап искә төшерүче, зекер әйтүче. Исем компоненты. |
|
ЗАКИР |
ЗАКИРЕТДИН (г.) |
|
Динне хәтерендә тотучы. |
|
ЗАКИРЕТДИН |
ЗАКИРУЛЛА (г.) |
|
Аллаһыны искә төшерүче, күңелдә тотучы. |
|
ЗАКИРУЛЛА |
ЗАКИРХАН (г.-төр.-т.) |
|
Аллаһыга зекер әйтүче хан. |
|
ЗАКИРХАН |
ЗАКИРҖАН (г.-ф.) |
|
Аллаһыга зекер әйтүче җан. |
|
ЗАКИРДЖАН |
ЗАКУАН (г.) |
|
Үсмер бала; сәләтле үсмер. Төрдәше: Закван. |
|
ЗАКУАН |
ЗАМАН (г.) |
|
Заман, чор, дәвер (кешесе); замана кешесе. |
|
ЗАМАН |
ЗАМАНБӘК (г.-төр.-т.) |
|
Заман бәге. |
|
ЗАМАНБЕК |
ЗАМАНИ (г.) |
|
Заманныкы. |
|
ЗАМАНИ |
ЗАМАНКОТЛЫ (г.-төр.-т.) |
|
Бәхетле заман; заманның котлысы, бәхетлесе. Чаг.: Котлызаман. |
|
ЗАМАНКУТЛЫ |
ЗАМИН (г.) |
|
Тәэмин итүче, гарант. |
|
ЗАМИН |
ЗАМИР (г.) |
|
1. Вөҗдан, вөҗданлы кеше. 2. Акыл; серлелек. Д. в.: Занир. |
|
ЗАМИР |
ЗАРАФ (г.) |
|
1. Тапкырлык. 2. Матурлык, нәзакәтлек. 3. Ягымлы сөйләүче, к. Зарраф. |
|
ЗАРАФ |
ЗАРАФӘТ (г.) |
|
1. Тапкырлык. 2. Сүздә, сөйләмдә ягымлылык, осталык. |
|
ЗАРАФАТ |
ЗАРИГЪ (г.) |
|
Игенче, иген игүче. |
|
ЗАРИГ |
ЗАРИФ (г.) |
|
1. Ягымлы, нәзакатле, чибәр. 2. Ягымлы итеп сөйләүче. 3. Тапкыр, үткен телле, чәчән. Исем компоненты. |
|
ЗАРИФ |
ЗАРИФЕТДИН (г.) |
|
Диннең чибәр, ягымлы кешесе. |
|
ЗАРИФЕТДИН |
ЗАРИФУЛЛА (г.) |
|
Аллаһының чибәр, ягымлы бәндәсе. |
|
ЗАРИФУЛЛА |
ЗАРИФХАН (г.-төр.-т.) |
|
Зариф (к.) + хан (к.). |
|
ЗАРИФХАН |
ЗАРИФҖАН (г.-ф.) |
|
Зариф (к.) + җан. |
|
ЗАРИФДЖАН |
ЗАРРАФ (г.) |
|
Матур сөйләүче, тапкыр сүзле. к. Зараф. Д. в.: Зарай, Заркай, Зарка. |
|
ЗАРРАФ |
ЗАРРАФЕТДИН (г.) |
|
Диннең матур сөйләүчесе, ораторы. |
|
ЗАРРАФЕТДИН |
ЗАРТДИН (ф.-г.) |
|
1. Дин сарысы. 2. куч. Дин алтыны (кыйммәте). |
|
ЗАРТДИН |
Зат (г.) |
|
Шәхес, башкалардан аерылып торучы. Исем компоненты. |
|
Зат |
ЗАҺИД ~ ЗАҺИТ (г.) |
|
Изге, тәкъва; тыйнак; суфый, аскет. Исем компоненты. |
|
ЗАГИД ~ ЗАГИТ |
ЗАҺИДАР (г.-ф.) |
|
Изгелек иясе. |
|
ЗАГИДАР |
ЗАҺИДБАЙ (г.-төр.-т.) |
|
Заһид (к.) +бай (к.). |
|
ЗАГИДБАЙ |
ЗАҺИДНУР ~ ЗАҺИТНУР (г.) |
|
Изге нур. Чаг.: Нурзаһит. Төрдәше: Заһинур. |
|
ЗАГИДНУР ~ ЗАГИТНУР |
ЗАҺИДУЛЛА (г.) |
|
Аллаһының изге, тәкъва кешесе. Д. в.: Зайдук, Зайдаш, Зайук, Зайди. |
|
ЗАГИДУЛЛА |
ЗАҺИДЬЯР (г.-ф.) |
|
Изге, тәкъва дус. Д. в.: Задияр. |
|
ЗАГИДЬЯР |
ЗАҺИДҖАН (г.-ф.) |
|
Заһид (к.) + җан. |
|
ЗАГИДЖАН |
ЗАҺИР (г.) |
|
1. Күренекле (Аллаһының эпитеты). 2. Нур чәчеп, ялтырап торучы. 3. Чәчәк атучы, чибәр, матур. Исем компоненты. |
|
ЗАГИР |
ЗАҺИРЕТДИН ~ ЗАҺРЕТДИН (г.) |
|
Дин нурын чәчүче. Д. в.: Зартдин, Заһир, Загри. |
|
ЗАГИРЕТДИН ~ ЗАГРЕТДИН |
ЗАҺИРУЛЛА (г.) |
|
Аллаһының нур чәчеп торучы матур бәндәсе. |
|
ЗАГИРУЛЛА |
ЗАҺИРҖАН (г.-ф.) |
|
Заһир (к.) + җан. |
|
ЗАГИРДЖАН |
ЗИАДАТ (г.) |
|
Үскән, үрләгән. |
|
ЗИАДАТ |
ЗИАДЕТДИН (г.) |
|
Диннең үсеше, алга барышы. |
|
ЗИАДЕТДИН |
ЗИАФӘТ (г.) |
|
Кунакчыллык, ачык йөзлелек. |
|
ЗИАФАТ |
ЗИБӘТ (ф.) |
|
Бизәкләр, зиннәтләр; матурлыклар. |
|
ЗИБАТ |
ЗИЛМӘТ (г.) |
|
к. Зөлмәт. |
|
ЗИЛЬМАТ |
ЗИННУР (г.) |
|
Нур иясе, нурлы; нур бизәк. |
|
ЗИННУР |
ЗИННӘТ (г.) |
|
Бизәк, затлы, зиннәтле әйбер, гүзәллек; яхшылык. Исем компоненты. |
|
ЗИННАТ |
ЗИННӘТНУР (г.) |
|
Зиннәтле нур. Чаг.: Нурзиннәт. |
|
ЗИННАТНУР |
ЗИННӘТУЛЛА (г.) |
|
Аллаһының бизәге, зиннәте; Аллаһ аны чибәр, гүзәл итсен. |
|
ЗИННАТУЛЛА |
ЗИННӘТХАН (г.-төр.-т.) |
|
Зиннәт (к.) + хан (к.). |
|
ЗИННАТХАН |
ЗИННӘТХУҖА (г.-ф.) |
|
Зиннәт (к.) + Хуҗа. |
|
ЗИННАТХУЗЯ |
ЗИННӘТША (г.-ф.) |
|
Зиннәт (к.) + шаһ (к.). |
|
ЗИННАТША |
ЗИННӘТҖАН (г.-ф.) |
|
Зиннәт (к.) + җан. |
|
ЗИННАТДЖАН |
ЗИРӘК (ф.) |
|
Үткен акыллы, зирәк. |
|
ЗИРЯК |
ЗИЯД (г.) |
|
Үсү; арту, күбәю; көчәю; бүләк. Д. в.: Зият, Зияк, Зияз. Исем компоненты. |
|
ЗИЯД |
ЗИЯДИХАН (г.-төр.-т.) |
|
Үсүче, көчәюче хан. |
|
ЗИЯДИХАН |
ЗИЯДУЛЛА (г.) |
|
Аллаһ бүләге. |
|
ЗИЯДУЛЛА |
ЗИЯР (г.) |
|
Хаҗ кылучы, зиярәт итүче. |
|
ЗИЯР |
ЗИЯРЕТДИН (г.) |
|
Диннең хаҗ кылучысы, зиярәт итүчесе. |
|
ЗИЯРЕТДИН |
ЗИҺАТ (г.) |
|
Пакьлек, сафлык. |
|
ЗИГАТ |
ЗУФӨНҮН (г.) |
|
Фәннәр иясе. |
|
ЗУФУНУН |
ЗЫЯ (г.) |
|
Яктылык, белем яктысы; балкыш. Исем компоненты. |
|
ЗЫЯ |
ЗЫЯКАМАЛ (г.) |
|
Зыя (к.)+ Камал (к.) |
|
ЗИЯКАМАЛ |
ЗЫЯЛ ~ ЗЫЯЛЫ (г.-төр.-т.) |
|
Аң-белемле. Төрдәше: Зиял. |
|
ЗИЯЛ ~ ЗИЯЛИ |
ЗЫЯМӨХӘММӘТ (г.) |
|
Мөхәммәт нуры, яктысы. Д. в.: Зыямбәт. |
|
ЗИЯМУХАММЕТ |
ЗЫЯТДИН (г.) |
|
Дин яктылыгы, дин нурын таратучы. Д. в.: Зыяз, Зыязи, Зыят, Зыяй, Зыякай, Зыяди. |
|
ЗИЯТДИН |
ЗЫЯТУЛЛА (г.) |
|
Аллаһ яктылыгы; Аллаһ нуры. |
|
ЗИЯТУЛЛА |
ЗЫЯФ ~ ЗЫЯФӘТ (г.) |
|
Кунакчыллык; ачык йөзле. |
|
ЗИЯФ ~ ЗИЯФАТ |
ЗЫЯФЕТДИН (г.) |
|
Диннең ачык йөзлелеге. Д. в.: Зыяфтин. |
|
ЗИЯФЕТДИН |
ЗЫЯХАН (г.-төр.-т.) |
|
Зыя (к.) + хан (к.). |
|
ЗИЯХАН |
ЗЫЯӘХМӘТ ~ ЗЫЯХМӘТ (г.) |
|
Зыя (я.) + Әхмәт (к.). Чаг.: Әхмәтзыя. |
|
ЗИЯАХМЕТ ~ ЗИЯХМЕТ |
ЗӘБИБ (г.) |
|
Йөзем; йөзем бөртеге, йөзем җимеше. |
|
ЗАБИБ |
ЗӘБИЛ (г.) |
|
1. Сөңге. 2. Шәм. |
|
ЗАБИЛЬ |
ЗӘБИР (г.) |
|
Ныклы, көчле, куәтле. |
|
ЗАБИР |
ЗӘБИРУЛЛА (г.) |
|
Аллаһының көчле, куәтле кешесе. |
|
ЗАБИРУЛЛА |
ЗӘБИХ (г.) |
|
Корбан чалучы. |
|
ЗАБИХ |
ЗӘБИХУЛЛА (г.) |
|
Аллаһыга корбан ителгән. |
|
ЗАБИХУЛЛА |
ЗӘВИЛ (г.; геогр.) |
|
1. Төшлек сызыгы (меридиан). 2. Көннең кичке ягы. Д. в.: Завил. |
|
ЗАВИЛЬ |
ЗӘГЪФРАН ~ ЗӘГӘФУРАН (г.: бот.) |
|
1. Шафран үләне. 2. Якут, асылташ. |
|
ЗАГФРАН ~ ЗАГАФУРАН |
ЗӘЕТ (г.) |
|
Үсеп баручы; артыграк, зуррак, яхшырак. |
|
ЗАИТ |
ЗӘЙ (төр.-т.; геогр.: неол.) |
|
Төрки телләрдә сай~зай~зәй сүзе «елга» төшенчәсен белдерә. Татарстанда Камага коючы Зәй елгасы атамасыннан алынган яңа исем. |
|
ЗАЙ |
ЗӘЙДУЛЛА (г.) |
|
Аллаһ бүләге. |
|
ЗАЙДУЛЛА |
ЗӘЙЛАЛ (г.) |
|
Аллаһ биргән өстәмә. |
|
ЗАЙЛАЛ |
Зәйне ~ Зәйнел (г.) |
|
Бизәк. Исем компоненты. |
|
Зайне ~ Зайнель |
ЗӘЙНЕГАЛИ (г.) |
|
Зәйне (к.) + Гали (к.). |
|
ЗАЙНЕГАЛИ |
ЗӘЙНЕЛБӘШИР (г.) |
|
Зәйнел (к.) + Бәшир (к.). Сөендерүче бизәк. |
|
ЗАЙНЕЛЬБАШИР |
ЗӘЙНЕЛГАБИДИН (г.) |
|
1. Гыйбадәт кылучыларның иң шәбе, бизәге. 2. Рухани титул. Д. в.: Зәйни, Зәйнаш, Зәйнук. |
|
ЗАЙНЕЛЬГАБИДИН |
ЗӘЙНЕЛГАЯН (г.) |
|
Зәйнел (к.) + Гаян (к.). Ап-ачык бизәк. |
|
ЗАЙНЕЛЬГАЯН |
ЗӘЙНЕЛГОЛҮМ (г.) |
|
Гыйлемнәр бизәге. |
|
ЗАЙНЕЛЬГОЛЮМ |
ЗӘЙНЕЛИСЛАМ (г.) |
|
Ислам бизәге. |
|
ЗАЙНЕЛЬИСЛАМ |
ЗӘЙНЕНУР (г.) |
|
Нур бизәге; нурлы бизәк. Д. в.: Зәйнур. . |
|
ЗАЙНЕНУР |
ЗӘЙНЕТДИН (г.) |
|
Дин бизәге; дин камиллеге. |
|
ЗАЙНЕТДИН |
ЗӘЙНИ (г.) |
|
Бизәкле; бизәлгән. |
|
ЗАЙНИ |
ЗӘЙНИБӘШИР (г.) |
|
Зәйни (к.) + Бәшир (к.). Бизәкле, бизәлгән кеше. |
|
ЗАЙНИБАШИР |
ЗӘЙНУЛЛА (г.) |
|
Аллаһ бизәге. Д. в.: Зәйнул, Зәйни, Зәйнәш, Зәйнәк, Зәйнук, Зәйнак, Зәйнал. |
|
ЗАЙНУЛЛА |
ЗӘЙНӘГЫТДИН (г.) |
|
Дин бизәге. |
|
ЗАЙНАГЫТДИН |
ЗӘЙСУР ~ ЗӘЙНЕЛСУР (г.) |
|
Бизәкле быргы. |
|
ЗАЙСУР ~ ЗАЙНЕЛЬСУР |
ЗӘЙФӘР ~ ЗӘЙНЕЛФӘР (г.) |
|
Зиннәт иясе. |
|
ЗАЙФАР ~ ЗАЙНЕЛЬФАР |
ЗӘЙТҮН (г.; бот.) |
|
Зәйтүн агачы, гөле. |
|
ЗАЙТУН |
ЗӘКИ (г.) |
|
1. Зирәк, үткен, сәләтле. 2. Пакь, саф. Исем компоненты. |
|
ЗАКИ |
ЗӘКИЕТДИН (г.) |
|
Диннең зирәк, сәләтле кешесе. |
|
ЗАКИЕТДИН |
ЗӘКИУЛЛА (г.) |
|
Аллаһының зирәк, сәләтле кешесе. |
|
ЗАКИУЛЛА |
ЗӘКИХАН (г.-төр.-т.) |
|
Зирәк хан. |
|
ЗАКИХАН |
ЗӘКИҖАН (г.-ф.) |
|
Зирәк җан. |
|
ЗАКИДЖАН |
ЗӘКӘРИЯ (бор. яһ.-г.) |
|
1. Аллаһыны хәтерләүче. 2. Чын ир-егет. Русларда — Захар, Захария, инглизләрдә—Закари, Закарийа, немецларда — Цахариас, шведларда—Сахариас. |
|
ЗАКАРИЯ |
ЗӘМИЛ (г.) |
|
Дус, иптәш, коллега. |
|
ЗАМИЛЬ |
ЗӘМИН (ф.) |
|
Җир, туфрак; җирлек, нигез. Зәмин исеменең кыскартылган фонетик варианты: Зәм. Шуннан Замов фамилиясе ясалган. |
|
ЗАМИН |
Зәр (ф.) |
|
Алтын. Исем компоненты. |
|
Зар |
ЗӘРМӨХӘММӘТ (ф.-г.) |
|
Алтын Мөхәммәт. |
|
ЗАРМУХАММЕТ |
ЗӘРӘФӘТ (г.) |
|
Нәфислек, гүзәллек. |
|
ЗАРАФАТ |
ЗӘФӘР (г.) |
|
Җиңүче, теләгенә ирешүче. |
|
ЗАФАР |
ЗӘХРАФ (г.) |
|
Бизәк; орнамент. |
|
ЗАХРАФ |
ЗӘҮКАТ (г.) |
|
1. Зәвыклар. 2. Ләззәтләр (күп.). |
|
ЗАУКАТ |
ЗӘҮКЪ (г.) |
|
Зәвык, тәм, татым. Төрдәше: Зәвык. |
|
ЗАУК |
ЗӘҮКЪҖАН (г.-ф.) |
|
Зәүкъ җан; татлы җан. |
|
ЗАУКДЖАН |
ЗӘҺӘБ (г.) |
|
Алтын, алтынлы. |
|
ЗАГАБ |
ЗӘҺИ (г.) |
|
Ялтырап торган, ачык. |
|
ЗАГИ |
ЗӨБӘЕР (г.) |
|
Көчле; акыллы. |
|
ЗУБАИР |
ЗӨБӘЙДУЛЛА (г.) |
|
Аллаһ бүләге. |
|
ЗУБАЙДУЛЛА |
Зөл (г.) |
|
«Иясе» мәгънәсен белдерә. Исем компоненты. |
|
Зуль |
ЗӨЛАЛ (ф.) |
|
Саф, чиста, үтә күренмәле; тонык су. |
|
ЗУЛАЛЬ |
ЗӨЛКАДАР (г.) |
|
Бәхетле. |
|
ЗУЛЬКАДАР |
ЗӨЛКАРНАЙ (г.) |
|
Куш мөгезле. Александр Македонскийның Көнчыгыштагы кушаматы (Искәндәр Зөлкарнаен), к. Искәндәр. Д. в.: Зөлкар, Карнай. |
|
ЗУЛЬКАРНАЙ |
ЗӨЛКИРАМ (г.) |
|
Дан, хөрмәт-кадер иясе. |
|
ЗУЛЬКИРАМ |
ЗӨЛКӘБИР (г.) |
|
Мәһабәт гәүдәле. Төз, зур гәүдәле. |
|
ЗУЛЬКАБИР |
ЗӨЛКӘРАМ (г.) |
|
Юмартлык, изгелек иясе. |
|
ЗУЛЬКАРАМ |
ЗӨЛКӘРИМ (г.) |
|
Юмартлык, рәхимлек иясе. |
|
ЗУЛЬКАРИМ |
ЗӨЛКӘФИЛ (г.) |
|
Ышаныч иясе. |
|
ЗУЛЬКАФИЛЬ |
ЗӨЛМӘТ (г.; й. ис.) |
|
Бик караңгы төн, караңгылык. Караңгы төн үзәгендә туган балаларга кушканнар. |
|
ЗУЛЬМАТ |
ЗӨЛФИР (г.) |
|
1. Өстенлек, артыклык иясе. 2. Бөтеркә чәчле, бөдрә чәчле. |
|
ЗУЛЬФИР |
ЗӨЛФУЛЛА (г.) |
|
Аллаһының кодрәте, көче. |
|
ЗУЛЬФУЛЛА |
ЗӨЛФӘР (г.) |
|
1. Кайнар темпераментлы. 2. Ореол иясе. |
|
ЗУЛЬФАР |
ЗӨЛФӘРД (г.) |
|
Бердәнбер; ялгызлык иясе. |
|
ЗУЛЬФАРД |
ЗӨЛФӘРИТ (г.) |
|
Зөл (к.) + Фәрит (к.). Тиңдәшсезлек иясе. |
|
ЗУЛЬФАРИТ |
ЗӨЛФӘТ (г.) |
|
1. Бөдрә чәчле. 2. Мәхәббәт иясе. Д. в.: Дөлфәт. |
|
ЗУЛЬФАТ |
ЗӨЛФӘКАР (г.; леген.) |
|
Умырткасы бар. Гали хәлифәнең хикмәтле кылычының исеме. |
|
ЗУЛЬФАКАР |
ЗӨЛХӘБИР (г.) |
|
Хәбәр бирүче; күп белүче, хәбәрдар. |
|
ЗУЛЬХАБИР |
ЗӨННАР (г.) |
|
Билбау. |
|
ЗУННАР |
ЗӨННӘВАЛ (г.) |
|
Бүләк иясе; бүләк итеп бирүче. |
|
ЗУННАВАЛ |
ЗӨННҮН (г.) |
|
Зур балык (кит балыгы) иясе. (Йосыф пәйгамбәр кушаматы). |
|
ЗУННУН |
ЗӨФӘР (г.) |
|
Җиңүче, теләгенә ирешүче. Синонимы: Мансур. |
|
ЗУФАР |
ЗӨФӘРҖАН (г.-ф.) |
|
Зөфәр (к.) + җан. Җиңүче җан, теләгенә ирешүче кеше. |
|
ЗУФАРДЖАН |
ЗӨХӘЕР (г.) |
|
Ялтырый торган; күч. менә дигән, иң шәп. |
|
ЗУХАИР |
ЗӨХӘЛ (г.; астр.) |
|
Сатурн планетасы. |
|
ЗУХАЛЬ |
ЗӨҺДЕЛГАЯН (г.) |
|
Ачык тәкъвалык, суфилык. Д. в.: Зөһди, Зөһед. |
|
ЗУХДЕЛЬГАЯН |