Тел дигән хикмәт

Җидееллык мәктәпне тәмамлагач, Минзәлә педагогия училищесына укырга кердем. Ул елларда балалар бик күп, уку йортларына конкурс зур иде,  әмма миңа керү имтиханнарын тапшырып торасы булмады, чөнки мәктәптән Мактау грамотасы биреп чыгарганнар иде.

Иң беренче эш итеп безгә рус теленнән диктант яздырдылар. Шуннан соң гомуми җыелыш җыйдылар, училищеның директоры Михаил Николаевич Моряков, бик дулкынланып, озын гына чыгыш ясады. Уку йортының данлы, абруйлы булуы, укучыларның бик сайланып кына кабул ителүе турында сөйләде ул. Диктантны «ике»легә язганнарны өйләренә кайтарып җибәрәчәкләрен әйтте. Бу мизгелдә шактый татар баласының йөрәгенә ут капкандыр, мөгаен. «Безгә бик әзерлекле укучылар да килде, – диде ул аннары. – Мәсәлән, Маликова Мәдинә, татар мәктәбендә укыган булуына карамастан, бер хата да җибәрмәгән», – дип, минем фамилиямне атап китте. Ул минутта мин бик бәхетле идем, билгеле.

Ярый, хуш, кемнәрдер китте, без калдык, инде тырышып укырга кирәк иде. Безнең татар классына рус телен  укытучы итеп шул елны гына институт тәмамлаган Яков Ефимович Котляревскийны билгеләгәннәр булып чыкты. Ыспай, төз сынлы, дулкынланып торган көлсу чәчле егет икән. Чырае бик җитди. Такта янына иң беренче итеп мине чакырды бу. Өнсез калып чыгып бастым мин класс каршына. Сораганны аңлыйм, әмма җавап бирә алмыйм. Авыз ачарга куркам, чөнки дөрес итеп сөйли алмаячагымны чамалыйм. Рус белән сүз алышкан бала түгел идем шул...

Карап-карап торды да бу, журналга минем фамилиям турына нокта төртеп утырырга кушты. Икенче дәрестә тагын мине чакырып чыгарды.  Телемне әйләндерергә янә оялдым, ул исә бу юлы «ике»ле куйды, өченче дәрестә «бер»лене чәпеде.

Дәрестән соң класс җитәкчебез (без аны Галиев абый дип йөртә идек) керде дә мине бастырып тиргәде. Янәсе, мин диктантны «биш»легә язганмын, димәк, русча яхшы беләм. Яков Ефимовичка җавап бирмәвем фәкать аны яшь укытучы буларак санга сукмавымны гына күрсәтә икән. Әгәр укытучыларга карата мондый мөнәсәбәттә булсам, мине куып чыгарачаклар...

Мәдинә Маликова,
язучы, драматург

Фото: "Татар-информ"