Логотип Магариф уку
Цитата:

Бәхетем – татар мөгаллиме булуда

Гөлназ ХУҖИНА,Әгерҗе районы Исәнбай урта мәктәбенең татар теле һәм әдәбияты укытучысы. Эш стажы – 25 ел.«Укытучы. Мәктәп. Бу ике сүз күңелемдә яши янәшә…» Кемгә ничек, әмма минем өчен бу шигырь юллары...

хузина.jpg кеч
Гөлназ ХУҖИНА,
Әгерҗе районы Исәнбай урта мәктәбенең татар теле һәм әдәбияты укытучысы. Эш стажы – 25 ел.

«Укытучы. Мәктәп. Бу ике сүз күңелемдә яши янәшә…» Кемгә ничек, әмма минем өчен бу шигырь юллары – хакыйкать. Ни дисәң дә, мәктәптә туганмын шул мин. Актаныш якларына эшкә җибәрелгән яшь укытучы гаиләсенә мәктәптән бер бүлмә бирәләр. Дөньяны танырга өйрәнеп кенә килгән сабый, ягъни мин, җай чыкканын карап кына торам да ишек артындагы серле дөньяга чумам. Шаян егет-кызлар мине эләктереп алалар да, «инспектор килгән дип», укытучы өстәле артына утыр­тып куялар. Әтием кергәндә, мин «дәрес бирәм». Менә кайда булган ул педагогик такт, осталык!  Әтием кулыма китап, дәфтәр тоттыра да: «Кызым, син әле күп итеп, бик күп итеп укы. Өйрән, аннары апа-абыйларны укытырсың», — дип, үзебезнең бүлмәгә илтеп куя. Ник бер ачуланып, тавыш күтәреп карасын! Мин яңалык ачам: укытучы күп, бик күп белергә тиеш.


Тормыш сукмаклары мине нәкъ утыз елдан соң кайчандыр әтием Рәфис Сөләйман улы үзенең беренче хезмәт юлын башлаган Исәнбай урта мәктәбенә китерде. Инде менә 20 елдан артык һәр көн бер сукмактан – мәктәп сукмагыннан атлыйм. Һәр иртәдә балаларның: «Исәнмесез, апа!»– дигәнен ишетеп, яраткан хезмәтеңә ашыгудан да ләззәтлесе бар микән?!


Тормыш үзгәрә, белем бирү тормыштан да алдарак үзгәрә. Тәҗрибә-сынаулар, заман таләбе, яңа технологияләр… Ә ничек замана укытучысына куелган таләпләргә җавап бирерлек мөгаллим булып калырга да тиз үзгәрә торган җәмгыятьтә үз урыннын таба алырдай иҗади шәхес тәрбияләргә? Өстәвенә,  авыл кешесенә генә хас булган мең төрле мәшәкатьләр чабуыңнан тартып торса… Үз җилкәсенә төшкән вазифаны үтәүнең нинди генә юлларын тапмый авыл мөгаллиме, татар мөгаллиме!


«Укытыр өчен укырга, укыр өчен укытырга!» – укытучы эшчәнлегенең төп кагыйдәсе. Укытучы, киләчәк заман кешесе булганда,  заманнан алда барганда гына балалар алдында дәрәҗәгә ирешә ала. Ләкин ул һич кенә дә сукырларча иярү булырга тиеш түгел. Замана баласының күңеленә юл таба белү өчен, педагогик технологияләрне урынлы кулланып, ачкычны дөрес итеп бора белергә дә кирәк.


Әлбәттә, укыту технологияләре, конкурс­лар, конференцияләр турында да күп сөйләргә, язарга була. Янәсе, карагыз, мин нинди иҗади эшләүче укытучы, теоретик яктан да, методик яктан да яхшы хәзерлекле, тирән белемле. Болар үзеннән-­үзе аңлашыла: шулай булмаганда, нинди укытучы инде син! Ләкин авыл мөгаллименә тагын да зуррак вазифа йөкләнгән. Иң беренче чиратта, без бит – милләтебез сакчылары, туган телебезне, халкыбызның тарихы, гореф-гадәтләрен, милли традицияләрен балалар күңеленә җиткерүче дә. Ә бит милли тәрбия гаиләдә башлана, нигез шунда салына. Гаилә бүгенге көндә бу вазифаны башкармый. Таякның авыр башы тагын авыл мөгаллименә төшә. Милләтең горурланырдай иҗади шәхес тәрбияләү өчен нәсел шәҗәрәңне белү кирәк. «Мин кем, нәсел тамырларым кая барып тоташа?» – бу сорауларга җавап табарга омтылыш тудыра алу – мөгаллим хезмәтенең нәтиҗәсе. Әйе, әхлаклы, зыялы кеше тәрбияләү ниге­зе – нәсел-нәсебеңне, тарихыңны белүдә.


Армия сафларында хезмәт итүче укучымнан хат алдым. Гади генә хатта бер нәрсә гаҗәпләндерә: укытучы сүзе гел баш хәрефтән язылган: «Гөлназ апа, хаталы язган дип үртәлмәгез. Орфографик кагыйдәләргә үзгәреш кертсәк тә була. Укытучы сүзе гел баш хәрефтән язылырга тиеш. Алла боерса, кайту белән классыбыз белән җыелып, Сезнең алда баш иярбез әле.»


Килешәм, Ринас, тагын бер кат килешәм: укытучы сүзе баш хәрефтән язылырлык, кодрәтле сүз, яңгыравыклы исем булырга тиеш!

Язмага реакция белдерегез

0

0

0

0

0

Реакция язылган инде

Комментарийлар

Кулларымда яшәү дилбегәсе, кулларымда бала язмышы

Светлана Валентин кызы ӘХМӘТОВА,Алексеевск районы Зур Алан урта мәктәбенең татар теле һәм әдәбият укытучысы. Эш стажы - 3 ел.  Мин - укытучы... Ни өчен соң әле мин нәкъ менә укытучы һөнәрен сайладым?...

Светлана Валентин кызы ӘХМӘТОВА,
Алексеевск районы Зур Алан урта мәктәбенең татар теле һәм әдәбият укытучысы. Эш стажы - 3 ел.

 Мин - укытучы... Ни өчен соң әле мин нәкъ менә укытучы һөнәрен сайладым? Җир йөзендә һөнәрләр күп. Барысы да хөрмәткә, олылауга лаек. Әмма, минемчә, һәр кеше өчен кадерле мәңгелек һөнәр бар. Аның тирәнлеге, кирәклеге югары белем, зыялылык белән дә чикләнми төсле. Әлеге һөнәр вәкилләренә дөньяны тудыручы, тормышны тотып торучы илаһи ярату хас! Һәм әлеге шәхесләрнең эче дә, тышы да бары тик изгелек, матурлыктан торганга, Укытучы дип атыйлар. Әйе, таң чыгыдай чиста, керсез сабый җанына тәүге белем орлыкларын салучы, белем иленә алып керүче, өйрәтүче, киңәшче, остаз, таяныр ноктаң... Мәктәп бусагасын беренче кат атлап эшкә килгәндә, чит кеше балаларының ап-ак кәгазьдәй күңеленә җир йөзендә булган иң-иң яхшы сыйфатларны гына салырга тиешлегемне тулысы белән аңлап та бетермәгәнмендер әле мин. Сыйныф ишеген ачып керергә мәҗбүр итүче көчнең исеме мәхәббәт икән. Балаларга, укытучы һөнәренә мәхәббәт!


Белем бирүдән тыш укытучы баланы яшәргә, кешеләр белән аралашырга, теге яки бу хәлдә үз-үзен ничек тотарга өйрәтә. Бүгенге көн укытучысы моңа әзерме? Китап укучылар саны кимегән, “Интернет балалары” буыны үсеп килгән заманда тәрбия бирү нинди алымнар сорый? Бүгенге көндә әлеге образны бер кочак кәгазь, ноутбуктан башка күз алдына китереп тә булмый кебек, өстәвенә ул һаман каядыр ашыга, вакыт җиткерә алмый. Белем, тәрбия бирүдән тыш төрле йөкләмәләргә күмелгән укытучы нинди сыйфатларга ия булырга тиеш соң?


Дөньясы да бит аның гел үзгәреп тора, үсә. Һәр төрле өлкәдә яңа ачышлар пәйдә була, яңа технологияләр килеп чыга. Бүген укытучыдан бик күп нәрсә таләп ителә: үз фәнеңне бик яхшы белү, балаларны яратудан тыш, аларның фикерләү сәләтен үстерү, уку-танып белү эшчәнлеген оештыру, рухи һәм физик үсешен тәэмин итү. Ә моның өчен мөгалимнән үз шәхесенә тәнкыйть күзлегеннән карау, яңалыкка омтылу, заман сулышын тоеп, белемне өзлексез камилләштерү, укыту-тәрбия процессына иҗади якын килеп эшләү сорала. Заман укытучысы  балалар өчен вакытын һәм көчен кызганмыйча сарыф итә, чөнки бу белемнәрнең тормышта һәрвакыт кирәк булачагын ачык аңлый. Һәр укытучыга укучысының зур уңышларга ирешүе – бәхет. Шундый авыр, түземлек сорый торган эш соңыннан «җимешен» бирсә, укытучы чын күңелдән шатлана. Баланы тәрбияләү һәм дөрес юлга бастыру өчен күпме көч түгелсә дә, укытучы моңа намус белән, үз дигәнендә нык торып ирешә.


Яңа заман укытучысы булу өчен уку гына җитми, ул синең йөрәгеңдә булырга тиеш. Шулай ук хәзерге заманда югары белемле, мәгълүматлы булудан тыш, гамәлдә аларны файдалана белү дә кирәк. Укытучы, укучыга уңышларга ирешү өчен ярдәм итәрдәй, күптөрле алымнарны дөрес куллана белсә генә, уңай нәтиҗәләргә ирешергә мөмкин. Бары тик иҗади укытучының гына иҗади укучылары була һәм бәхетле укытучының укучылары да бәхетле.


Алмагачтагы алмалар да бертөрле өлгерми: кайсы кып-кызыл, өзелеп төшәм дип тора, ә кайсы әле өлгермәгән,  ә өченчесен корт кимергән, ул шиңгән. Һәрберсенә вакыт кирәк. Кортлысын дәвалап, пешмәгәнен өлгертеп була. Укучылар белән дә шулай түгелме?! Һәркайсының үз мөмкинлеге, үз дөньясы. Ә ул дөньяны җимерергә ярамый. Тышкы сыйфат белән эчке ихтыяр көче туры килмәсә, зур һәлакәт килеп чыгарга мөмкин, шунлыктан укучының эчке  халәтен яхшы чамаларга кирәк.


Үзем сайлаган хезмәт юлымда дөрес һәм нәтиҗәле хезмәт куюым, миңа алга таба да эшләргә көч, дәрт өсти, татар теленең киләчәге барлыгына өметне сүндермичә яшәргә дәрман бирә. Куйган хезмәтем бушка китмәсә иде!..

Следите за самым важным и интересным в Telegram-каналеТатмедиа

Яңалыклар битенә керегез
БАШКА ЯЗМАЛАР

Ишетми калмагыз

Аудиоязмалар

  • Гильм Камай

  • Җәлилнең якын дусты

  • Ирек Нигъмәти - "Кояш сүнде ул йортта"

  • Ләйлә Минһаҗева - "Милләтебезгә тугры, буыннарга үрнәк шәхес"


ТӘКЪДИМ ИТӘБЕЗ