Нәселдән килгән һөнәр
Ясирә Мөдәрис кызы МӨНӘВИРОВА,Тукай районы Иске Абдул урта мәктәбенең Мерәс аерымланган бүлекчәсендәге башлангыч класслар укытучысы. Эш стажы – 22 ел.Безнеӊ нәсел 200 елдан артык укытучылык эшчәнлеге...
Тукай районы Иске Абдул урта мәктәбенең Мерәс аерымланган бүлекчәсендәге башлангыч класслар укытучысы. Эш стажы – 22 ел.
Безнеӊ нәсел 200 елдан артык укытучылык эшчәнлеге белән шөгыльләнә. Укытучы гаиләсендә үскәнгәме, кечкенәдән үк мин бу һөнәрнеӊ нинди җаваплы, мактаулы, авыр, кирәк икәнен аӊлый идем. Һөнәр сайлар чак җиткәч, икеләнеп тормадым, балачактагы хыялымны, беренче укытучым – әбиемне һәм юл күрсәтүче әниемне күз уӊында тотып, җитди карарга килдем: башлангыч класслар укытучысы булам. Беренче мәртәбә беренче класска аяк баскан баланыӊ киләчәге башлангыч класс укытучысыныӊ үз эшен яратуына, зыялылык дәрәҗәсенә нык бәйләнгән. Шуӊа күрә мин укырга һәм язарга өйрәтү дәресләрен педагогик осталык белән оештырырга тырышам, укучыларныӊ дәреснеӊ соӊгы минутына кадәр кызыксынуына ирешергә омтылам.
Минем өчен балалар белән эшләү – зур бәхет. Бары тик балалар гына эчкерсез ярата ала һәм шушы ярату аша канатландыра, ышанычны арттыра һәм илһамландыра . Мин алар белән аралашуны көтәм, аӊа әзерләнәм: кирәкле сүзләрне барлыйм, телдән «күӊелле рәсемнәр» ясыйм. Минем барлык тырышлыгым - тик алар өчен! Балалар белән шөгыльләнү миӊа шатлык һәм рәхәтлек бирә, чөнки сизәм – мин аларга кирәк, алар миӊа. Балалар белән аралашу – ул мәӊгелек яшь булып калу һәм эшкә рухландыру, җан тынычлыгы өчен үзенә күрә бер бәлзәм.
Укытучы үзенеӊ шәкертен һәрвакыт хөрмәт итәргә, аны шәхес итеп күрергә һәм характерыныӊ уӊай якларын таный белергә тиеш, дип саныйм мин. Бала үзен хөрмәт иткәнне сизә, укытучысыныӊ үзенә мөнәсәбәтен аӊлап, үзе дә кара-каршы дуслык белән җавап бирә. Бервакытта да мактауны, җылы сүзләрне кызгынмаска кирәк.
Һәм тагын, балаларны чын күӊелдән яратырга кирәк. Минем уйлавымча, моӊа ирешүне баланыӊ шәхси үзенчәлекләреннән чыгып, бала нинди бар, шундый итеп кабул итүдән башларга кирәк.
Мин озак еллар азкомплектлы башлангыч авыл мәктәбендә эшлим. Аӊа кадәр берничә ел шәһәр мәктәбендә эшләргә туры килде. Эшли башлау белән мин авыл мәктәбенеӊ үзенчәлекләрен сизә башладым. Балалар саны ким булу сәбәпле класслар берләштереп укытыла. Укытучы ел буена барлык бәйрәмнәрне үзе әзерләп үткәрә. Мәктәпнеӊ ремонты, торышы, чисталыгы – барысы да укытучы өстендә. Эш программалырын, көндәлек планнарны, электрон журналларны да 2-3 тапкыр күбрәк тутыра. Мине иӊ борчыганы – укытучы төне буе план яза, тәгәрмәчтәге тиен кебек бөтерелә, ә түләү бер класс өчен генә.
Соӊгы елларда кечкенә авыллардагы бик күп башлангыч мәктәпләр ябылды, ә калганннарында исә башлангыч класс укытучылары 2 яки 3 классны берләштереп укытырга мәҗбүр. Мин моныӊ, үз тәҗрибәмнән чыгып, бик авыр эш икәнен аӊлыйм. Чөнки бер дәрескә тиешле вакытны 2-3 класска бүләргә туры килә. Укырга-язарга яӊа гына өйрәнүче балага игътибар тиешенчә булмый, ә алар мөстәкыйль эшли белми. Ә бит өлкән класска киткәч, бу класслар, бала саны әз булса да, аерым укытыла. Күп очракта бер класс укучылары икенче класс материалын тыӊлап утыра, үз эшенә бирелеп, фикерен туплый алмый. Бигрәк тә төрле уеннар, кызыклы проектлар, кинофильмнар караганда ничек бала шуӊа игътибар итмичә утырсын?!
Шушылар белән беррәттән, авылда эшләүнеӊ уӊай яклары да бар. Балалар аз булгач, һәр баланыӊ шәхси үзенчәлекләрен беләсеӊ, кайсы яклап үстерергә, ничек ярдәм итәргә икәнен аӊлыйсыӊ. Авыл балалары чиста күӊелле, эчкерсез, укытучыга зур хөрмәт белән карый. Ата-аналар да һәрвакыт ярдәм итеп тора.
Чыннан да, мин үз һөнәремне бик яратам, нәселебез эшен дәвам итүем белән чиксез горурланам, укучыларыма үрнәк булырга тырышам.Үзебезнеӊ мәктәпне дә бик яратам. Һәр көнне яӊа идеяләр, теләкләр белән мәктәпкә бару минем өчен зур шатлык һәм бәхет.
Язмага реакция белдерегез
Вход на сайт
Әйтер сүзем бар...
Гөлнара Хәлим кызы ХӨСӘЕНОВА,Апас районы Дәвеш төп мәктәбенең татар теле һәм әдәбияты укытучысы. Эш стажы – 14 ел.Нинди заманда яшибез без? Хәзерге авыл укытучысы башкалардан кайсы ягы белән аерыла? ...
Апас районы Дәвеш төп мәктәбенең татар теле һәм әдәбияты укытучысы. Эш стажы – 14 ел.
Нинди заманда яшибез без? Хәзерге авыл укытучысы башкалардан кайсы ягы белән аерыла? Укытучыны ниләр борчый? Нәрсәне үзгәртергә кирәк?.. Әлеге һәм башка күп кенә сорауларга җавапны бу язмамда яктыртырга тырышырмын.
Беренче итеп, “замана” төшенчәсен киңрәк ачып бирик. “Көчленеке замана” гыйбарәсе бүгенге көнгә бик тә туры килә. Кемнең кулында идарә, акча, дус-иш, шулар кулында – закон, бөтен мөмкинлек. Алар аны кая тели, шунда таба бора. Шуларга өстәп, илдәге эчкечелекнең чәчәк атуын да искә алырга кирәк. Хөкүмәт аның өчен борчылмый, чөнки исерек халык белән идарә итәсе җиңелрәк.
Икенчедән, хәзерге заман кешесе нинди соң? Аңа нинди сыйфатлар хас? Икейөзлелек, Алладан да, бәндәдән дә курыкмау, кара көнчелек һәм акчасы күп җитәкче кешене туганыннан да якын күрү, аракы эчәргә, күңел ачарга ярату.
Менә шушындый шартларда кулында бары тик китабы, дәфтәре, ручкасы, ноутбугы булган гади бер укытучы балаларга белем һәм тәрбия бирергә тырыша. Хәзерге балалар бик иркә бит, аларның укыйсылары да, эшлиселәре дә килми. Ата-аналарында берәр сорау яки ризасызлык туса, алар министрга шалтыратырга гына торалар.
Бүгенге көндә мәгариф системасында уңай якка үзгәрешләр дә бар бит. Заманалар үтү белән, укытыр өчен уңайлы шартлар булдырылды:
- проекторлар куелды;
- һәр мәктәп интернетка тоташтырылды;
- укытучыларга ноутбуклар бирелде.
Интернет челтәрләре аша авыл укытучылары һәм укучылары бөтен дөнья хәбәрләрен белеп тора ала, бәйгеләрдә интеренет аша катнаша.
Авыл укытучылары шәһәрнекеннән кайсы яклары белән аерыла соң? Беренчесе, ул укыткан балаларның саны аз булу, тик аздан да авыл укытучысы “җәүһәрләр” тудыра. Шул укучылар бернинди репититорларга йөрмичә дә, имтиханнар тапшыралар, югары уку йортларына керәләр, бәйгеләрдә җиңеп чыгалар.
Мин 14 ел буе балаларга татар теле һәм әдәбиятыннан белем бирәм, аларны тәрбияләргә тырышам. Мәктәпкә килеп, биш ел эшләгәч, башка эшләргә күчеп карадым. Тик балаларны чын күңелдән яратуым, алар өчен борчылуым мине кабат мәктәпкә алып кайтты. Укучыларымны да һәр эшне җиренә җиткереп эшләргә, туры сүзле булырга өйрәтәм. Мине сөендереп, укучыларым да төрле бәйгеләрдә, конференцияләрдә уңышларга ирешәләр. Шул вакытта тормышның бөтен авырлыклары да онытыла. Балаларның шат йөзләрен күргәч күңел булып китә. Тик бер үтенечем бар: бәйгеләр, конференцияләр, төрле укулар Казанда гына булсын иде. Бик еракларга барасы кыен. Ул укучы өчен укытучы “башы белән” җавап бирә бит. Уйласаң куркыныч... Шуңа күрә укучылар бармыйча гына, читтән торып кына да бәйгеләр үткәрелсен. Видеоконференцияләр кебек тә ярый. Тагын шунысы искә төште: язучылар, шагыйрьләр авылларга үзләре килсеннәр иде.
Авыл кешесе үз продукциясен арзан бәядән ярминкәләрдә сата бит. Шәһәр кешесе дә, укучыларга булышыр өчен, кирәк-яракларны арзан бәядән китереп сатсын иде.
Бүгенге авыл укытучысы, гаебе булган кебек, һәр тикшерүчедән куркып, һәр әйткәнгә башын иеп тора. Ни өченме? Хәзер аңлатам. Ул һәрчак мәктәпләр ябыла диеп куркып тора, чөнки балалар саны аз. Авыл укытучысы өчен яраткан эше бик кадерле. Ул бит авылда яши, башка эш таба алмый. Укытучы туган авылын, суын, җирен, шундагы балаларны ярата. Авылны саклап калучы да әле ул. Авыл укытучысы – агитатор, юл чабучы, концерт һәм театр куючы, авылдагы һәр эшне оештырып йөрүче, өендә әни, һәм хатын, килен ролен башкаручы да. Кайткач, мәктәп эшен эшләп, дәрескә әзерләнеп, ирен, балаларын, хуҗалыгын карарга да вакыт таба алмаучы кеше. Укытучы – гомер буе үзенә белем туплаучы ул.
Белем һәм тәрбия бирүче авыл укытучысы бу заманда эшли алырмы, сабыр канатлары сынмасмы? Укытучы туган телгә, әдәбиятка, сәнгатькә, туган илгә мәхәбәтне укучыларда ничек итеп тәрбияләр? Гаделлек төшенчәсен кайсы яктан килеп аңлатыр? Укучыларында ничек итеп кешелеклелек сыйфатлары саклап кала алыр? Сораулар, сораулар, сораулар...
Язмамны еш кабатлый торган гыйбарә белән тәмамлыйм: “Җиңә алырдайны җиңәрлек көч, җиңә алмаслыгына түзәрлек сабырлык, шушы икене аерырдай акыл бирсәң иде.”
Следите за самым важным и интересным в Telegram-каналеТатмедиа
Яңалыклар битенә керегез
Комментарийлар
1
0
0
Исэнмесез! Катнашу турында таныклыкны кайчан алып була хэм кая морэжэгать итэргэ. Автор: Ясира
0
0