Укытучы – горур яңгырый!
Җәүһәрия Багданур кызы ӘХМӘТҖАНОВА,Чирмешән районы Бәркәтә урта мәктәбенең химия–биология укытучысы.Бөек педагог А.С.Макаренконың “ Сез тормышыгызның һәрбер мизгелендә тәрбиялисез... Сез ничек киенәсе...
Чирмешән районы Бәркәтә урта мәктәбенең химия–биология укытучысы.
Бөек педагог А.С.Макаренконың “ Сез тормышыгызның һәрбер мизгелендә тәрбиялисез... Сез ничек киенәсез, сез башка кешеләр турында һәм башка кешеләр белән ничек сөйләшәсез, сез ничек шатланасыз яки ничек кайгырасыз, дусларыгыз белән я дошманнарыгыз белән ничек аралашасыз, ничек көләсез... – болар барысы да бала өчен бик әһәмиятле”, - дип әйткән сүзләре бигрәк дөрес, дип саныйм мин.
Авылда туып үсеп, мин һәрвакыт авыл укытучысы булырга хыялланган идем. Авылда без үскәндә укытучы һөнәре иң ихтирамга лаек һөнәрләрнең берсе иде. Матур киенгән кеше “укытучылар кебек” киенгән, матур сөйләшүче “нәкъ укытучылар кебек сөйләүче”, бакча–йорт тирәләрен чиста – пөхтә тотучы “укытучылар кебек яшәүче” булган заманда укытучы булырга теләгән балалар шактый идек без. Казан педагогия институтының биология – химия бүлеген тәмамлап, Бәркәтә урта мәктәбендә инде утыз бер ел буена балаларны матурлыкны күрергә, сокланырга, гаҗәпләнергә, табигать тудырган гүзәллекне сакларга өйрәтәм
Авыл мәктәбе... Кайчандыр авылларда тормыш кайнап торганда 900 балага исәпләп салынган зур бинада хәзер балалар бакчасы да, медпункт та сыйган. Әлеге көндә инде без шук, тиктормас, кызыксынучан, яңалыкка омтылучан, күп белергә теләгән йөз балага белем һәм тәрбия бирәбез. Минем хезмәтем табигать белән тыгыз бәйле. Балаларда рухи үсешне әйләнә – тирә табигатьтәге үзгәрешләр бигрәк тә көчле тудыра. Үзе ясап куйган оя өстендәге сыерчыкның җырына сокланган, язгы бөренең ачылуын күрә белгән, иртәнге чыкның җемелдәвенә исе киткән , беренче кояш нурларына гаҗәпләнә алган бала беркайчан да явыз, усал була алмас. Авыл балаларының киләчәктә уңган игенче, талантлы җырчы, оста җитәкче , белемле укытучылар булулары өчен шартларны без тудырабыз... Без - авыл укытучылары...
Җәмгыятьтә бара торган үзгәрешләр мәктәпне дә читләтеп үтми. Материаль байлыклар кеше тормышында рухи кыйммәтләргә караганда зуррак урын алып торганда, мораль кодекслар юкка чыккан заманда, гаилә төшенчәсе үзенең әһәмиятен югалта барганда, укытучы балаларны гына түгел, олыларны да тәрбияләүче булырга тиеш, дип саныйм мин. Телевизордан, интернеттан агыла барган информация балаларыбызның әле ныгып җитмәгән психикасын бозмасын иде, киләчәгебез якты, авыллар төзек матур йортлардан торсын, аларда бәхетле гаиләләр балалар үстерсеннәр иде, әти – әниләргә дәрәҗәле эш урыннары булсын иде, мәктәпләр балаларның шат авазыннан яңгырап торсын иде.
Укытырга хакы булсын өчен, кеше даими рәвештә үзе дә укырга тиеш... Укытучы профессиясе иҗади эзләнүләрдән, үзүсештән, камилләшүдән башка мөмкин түгел. Шуңа күрә, яңалыклардан артта калмас өчен, мин бик еш курсларга укырга барам, анда үземнең коллегаларым белән аралашудан үзгәреп, баеп кайтам. Шулай ук Интернет челтәрдә дә минем дусларым, фикердәшләрем бик күп. Безне чолгап алган дөнья бик тиз үзгәрә. Өч – дүрт ел эчендә кешелек белгән мәгълүматның күләме ике тапкыр арта. Безнең укучыларыбыз катлаулырак шартларда яшәячәк. Шуңа күрә алар сайлап ала белергә, дөрес карар кабул итәргә, үзләрен җәмгыятьтә күрсәтә белергә тиешләр. Кырык биш минутлык дәрес, һәм шул вакыт эчендә мин балаларны уйларга, чагыштырырга, анализларга, алган белемнәрне тормышта куллана белергә өйрәтергә тиеш. Дәрес кызыклырак, файдалырак, үтемлерәк булсын өчен мин яңа технологияләрне кулланырга, яңача укыту алымнарын белергә, укучыларга шәхси якын килергә, интерактив методларны файдаланырга тиеш.
Нинди генә компьютер технологияләре булса да, бала күңеленә ачкычны бары тик белемле, йомшак күңелле, шул ук вакытта таләпчән , киң эрудицияле, сизгер, үз һөнәренә тугрылыклы укытучы гына таба ала. Бары тик укытучы гына баланың эмоцияләрен уята ала, тормышны яратырга, яшәүдән ямь, хезмәттән тәм табарга өйрәтә ала. Уку һәм укыту шатлыгы, иҗади аралашу шатлыгы, әлегәчә таныш булмаган яңалыкны ачу шатлыгы – болар бары тик укучы һәм укытучының бердәм хезмәте ярдәмендә генә мөмкин.
Ә иртәгә тагын яңа көн туар, яңа дәресләр, яңа ачышлар, яңа хисләр булыр...
Язмага реакция белдерегез
Вход на сайт
Авыл укытучысының уйланулары
Раушания Гатуф кызы МУСИНА,Әлмәт районы Яна Нәдер урта мәктәбенең тарих һәм җәмгыять белеме укытучысы. Эш стажы - 22 ел. Яңа заман авыл укытучысы. Ул нинди булырга тиеш? Аны нинди проблемалар борчый?...
Әлмәт районы Яна Нәдер урта мәктәбенең тарих һәм җәмгыять белеме укытучысы. Эш стажы - 22 ел.
Яңа заман авыл укытучысы. Ул нинди булырга тиеш? Аны нинди проблемалар борчый? Ул ничек яши? Бүгенге көн укытучысына заман бик зур таләпләр куя. Без техник яктан алга киткән, глобаль Интернет челтәре чолгап алган мәгълүмати җәмгыятьтә яшибез. Әгәр берничә дистә еллар элек укытучы үзе мәгълүмат чыганагы буларак бигрәк тә авылда зур абруйга ия булса, кызганыч бүген инде вәзгыять үзгәрде, моның белән генә укучыларны шаккатырып булмый. Авылда яшәүче укучылар өчен дә шәһәрдәге кебек мәгълүмат алу өчен барлык мөмкинлекләр дә бар: Интернетка тоташтырылган компьютерлар, кәрәзле телефоннар, айфоннар һәм айпадлар, гомүмән заман техникасы. Яңа заман техникасы керү укытучылар алдына тагын да зуррак таләпләр куя. Укучыларга шушы мәгълүмат диңгезендә батмыйча, дөрес юнәлешне таба белергә, критик фикерләү булдырып алган мәгълүматны, белемне тормышта куллана белергә өйрәтү. Димәк, укучылар заман техникасы белән никадәр оста итеп куллана белсәләрдә, аларга дөрес юлны күрсәтүче ул- укытучы. Тарих күрсәткәнчә танылган шәхесләр ялгышулардан курыкмыйча яңалыкка омтылганнар. Укытучы заман белән бергә атлаганда гына, яңалыкларны кабул итә алганда гына Укытучы дигән горур исемен югалтмас. Бүген мәктәп алдында конкурентлыкка сәләтле, тормышта үз урынын таба алырдай шәхес тәрбияләү бурычы тора. Замана баласы белән эшләү алымнары, укыту тәрбия эшен оештыру да үзгәрешләр таләп итә. Мөстәкыйль фикер өйртүче, үзгәрешләргә яраклаша алырлык сәләтле, алган белемнәрен тормышта куллана алырлык иҗади шәхес тәрбияләү. Тарих һәм җәмгыять белеме дәресләрендә төп өстенлекне шушы сыйфатларны тәрбияләүгә бирәм
Мәктәп ул авылның йөрәге, мәктәп булса авыллар яши. Димәк милләт яши, телебез, мәдәниятебез, тарихыбыз саклана, милли җаныбыз югалмаячак. Ләкин соңгы елларда республикада башланган оптимальләштерү процессы безнең тамырларыбызны чаба түгелме соң? (Оптимизация дигәннәре алга таба да булачак диләр.)Авылга ямь биреп торучы социаль, мәдәни һәм белем бирү үзәге булган күп кенә мәктәпләр ябылды. Авыл җирлегендә яшәүче укытучылар эшсез калды, я булмаса шәһәргә китеп эшләргә мәҗбүр. Ә бит алар авылның үзәгендә кайнаучы тынгы белмәс җаннар. Авылларда берничә дистә бала укый торган мәктәпләрне яшәтү “бик авыр йөктер” анысы. Икътисади яктан караганда чыгымнарны каплау өчен оптимальләштерү дигәннәре дөрестер дә. Ләкин мәктәпләрне ябарга, балаларны йөртергә автобуслар да табарга була,ә авыллар таркалып юкка чыкса аларны кире торгызып булырмы соң? Тагында күбрәк акча кирәк булмасмы? Менә шул турыда да уйласак иде.
Мин гади авыл укытучысы. Юк гади диюем бик ук гади түгел. Авылда укытучы уч төбендәге алма кебек бөтен яктан игътибар үзәгендә. Гаиләсе дә, киенүе, аралашуы, йорт-җире. Ул үрнәк, ул эталон.
Балалар белән дә бөтен җаныңны-тәнеңне биреп эшләсәң генә яхшы күрсәткечләргә ирешәсең. Хезмәт тәрбиясе бетте, әхлакый сыйфатлар югалып бара, патриотизмны ничек тәрбияләргә , тәрбия системасы юк дип чаң сугабыз. Шәхсән мин үзем хезмәт яраткан, әхлаклы, Ватанын хөрмәт иткән тәрбияле укытучының укучылары да тәрбияле буладыр дип саныйм.
Тарих һәм җәмгыять белеме укытучысы буларак мине Татарстан тарихын укытуга булган мөнәсәбәт тә борчый. Татар теленә карата караш уңай якка үзгәрде анысы, өстәмә сәгатьләр бүлеп бирелде. Анысы куандыра. Татарстан тарихын атнасына нибары ике сәгать керә торган тарих курсында сибеп укыту тиешле нәтиҗәләр бирми. Укучыларда татар халкы тарихы турында бербөтен картина тудыра алмый. “Үткәнен белмәгән халыкның, киләчәге юк” , дип язып калдырган күренекле галим Шиһабетдин Мәрҗани.
Бүген мәгариф өлкәсендә никадәр зур үзгәрешләр барсада аның нәтиҗәлелеге укытучының максатчан эшчәнлегенә, аның иҗади активлыгына бәйле. “Белем ул- көч”, ди көнбатыш халкы, “Белем ул- бәхет”, ди көнчыгыштагылар. Укытучының гыйлемлелек көче балаларга белем алуда бәхет китерсен иде.
Следите за самым важным и интересным в Telegram-каналеТатмедиа
Яңалыклар битенә керегез
Комментарийлар