Мәктәбе булмаган авыл яшәүдән туктый

Әлеге сүзләр, әлбәттә, сабыр, ярдәмчел, игътибарлы  укытучы турында. Укытучы. Жир йөзенә килгән һәрбер кешегә таныш, кадерле әлеге сүзләр.

Укытучы, синең исемең алдында түбәнчелек белән баш иям… Н.А.Некрасовның бу сүзләрен һәркайсыбыз мәктәп елларыннан ук хәтерли. Кеше тормышында укытучының роле һәм урыны бәяләп бетергесез.

Ә яңа заман авыл укытучысы нинди булырга тиеш соң?Аны нинди проблемалар борчый? Ул нинди өметләр белән яши?

Шәһәр укучысы алган белем, авыл укучысы алган белем белән һәрвакыт чагыштырыла килде.  Гәрчә җитәкчеләребезнең күбесе гап-гади  авыл мәктәбен  бетергән укчылар булса да.

  Авыл мәктәпләрендә  алган белем, шәһәрнекеннән бер генә дә ким димәс идем. Чөнки, авыл җирлекләрендә дә бөтен уңайлыклары булган мәктәпләр саны артты, мәктәпләрнең һәрберсендә диярлек интерактив такталар, компьютер класслары бар. Югары белемле, белемнәрен күтәрү өстендә даими эшләүче тынгысыз укытучылары да күп. Авыл укытучысы мәктәбе өчен генә яши. Аның җәйге яллары да мәктәптә үтә: мәктәп  бакчасында яшелчәләр үстерү, кош-корт асрау, юл кырыйларын чабу, веткорм җыю һ.б. Ләкин, авыл укытучысын борчыган проблемалар да юк түгел.

 Авыл укытучысын иң борчыган поблема  – мәктәпләрдә укучылар саны кимү һәм мәктәпләр ябылу. Авылларда елдан-ел укучылар саны кими. Мәктәпләр ябыла. Бүгенге көндә башлангыч мәктәбе дә булмаган авылларның саны арта. Мәктәбе булмаган авыл яшәүдән туктый.

Минем уйлавымча,укучылары аз булган сыйныфларны берләштерү дә, белем сыйфатына тискәре йогынты ясыйдыр. Программаларның  катлаулылыгын исәпкә алсак. 45 минут эчендә ике сыйныфка белем бирү  һич мөмкин түгел, әле җитмәсә шуның берсе беренче сыйныф булса.

Дәреслекләр белән дә проблемалар җитәрлек: дәреслекләр, хрестоматияләр, әдәби әсәрләр җитәрлек күләмдә түгел. Мәктәпләренең китапханәләре дә бик ярлы: татар классик язучыларының һәм яшь шагыйрьләрнең, язучыларның әсәрләре юк дәрәҗәсендә. Мәктәп китапханәләренә балалар өчен матур бизәлешле, эчәлекле китаплар җитми.

Рус телле балаларны татар теленә өйрәтү бүгенге көндә бик зур проблема. Рус һәм татар телләре икесе дә тигез булуын, ике телдә дә иркенләп сөйләшсәң яки аңласаң, эшеңдә дә, томышыңда да зур уңайлыклар, зур бәхет килүенә төшендерәм.

Мин чуваш милләтеннән булган балаларга татар теле һәм әдәбиятыннан белем бирәм. Туган телебезне, илебезне ярату хисе тәрбиялим. Эшемдә һәр укучыга шәхси якын киләм, аларга зур шәхес итеп карыйм. Баланың үз-үзенә ышанычын үстерәм, өмет хисе тәрбиялим, төшенкелеккә урын калдырмаска тырышам. Бала үзенә тавыш күтәргәнне яратмый. Аның белән матур, йомшак, ягымлы итеп сөйләшү генә аны илебезгә файдалы шәхес итеп формалаштыра. Укучыларым тарафыннан да, әти-әниләре тарафыннан да татар телен өйрәнүгә каршы фикерләр ишеткәнем юк. Димәк, укучыларым тел өйрәнүнең ни дәрәҗәдә әһәмиятле икәнен аңлыйлар.