Тәнкыйди фикерләү технологиясенең кайбер алымнары

Рәзинә МӨХИЯРОВА,
Чаллы дәүләт педагогика университеты доценты, филология фәннәре кандидаты

XXI гасыр – компьютер заманы. Мәгълүмат бик күп, шуңа да һәр кеше үзенең шәхси тормышына, һөнәренә кирәклесен аерып ала белергә тиеш. Шәхесне үстерү, аның фикерләвен заман таләпләренә яраклаштыру, дөньяны дөрес итеп кабул итәргә өйрәтү – укытучының мөһим бурычы. Куелган максатка ирешүдә эшчәнлеккә корылган (деятельностный подход) [1] технология ярдәмгә килә. Бу технологияне кулланганда, дәрестә бала белемне әзер килеш кенә алмый, үзенең эшчәнлеге нәтиҗәсендә (билгеле, укытучы ярдәме белән) эзләп таба.

Эшчәнлеккә корылган мөнәсәбәтнең бер формасы булган тәнкыйди фикер йөртү (критическое мышление) [2] технологиясе балаларда кызыксыну, тикшеренү эшләнлеген үстерә. Дәрес вакытында укучылар темага кагылышлы сораулар куеп, ул сорауларга җавапны үзләре эзлиләр. Аларның үз фикерләре, үз карашлары формалаша, укучылар үзләренең хаклы икәнен исбатларга өйрәнәләр.Татар теле дәресләрендә грамматик категорияләрне модельләштерәләр, ягъни график мәгълүмат (графическая информация) барлыкка китерәләр. Бу модельләрне балалар дәрестә чыгыш ясаганда да файдаланалар.

Материал.