Яхшы җитәкчеләр кирәк!
Шәфика Минсәлих кызы ГӨЗӘЕРОВА, Чирмешән районы Кара Чишмә төп мәктәбенең башлангыч сыйныфлар укытучысы. Эш стажы - 26 ел.Йомшак җылы кар бөртекләре шикелле ак чәчәкләр ява, шомыртлар, алмагачлар... –...
Йомшак җылы кар бөртекләре шикелле ак чәчәкләр ява, шомыртлар, алмагачлар... – бар да шау чәчәктә. Май ае язның иң гүзәл чагы. Табигатьнең яме күңелгә күчә, яшь яфрак исе, чәчәк исе җанга шифа бирә. Ирексездән Саҗидә Сөләйманованың шигырь юллары искә төшә:
Бу язда да, тагын бу язда да
Шомырт чәчәкләре иснәдем.
Чәчәк алып килде кем бу, дисәм,
Син икәнсең, тормыш,
Исәнме?
Яз, чыннан да, тормышның үзедер ул. Бар табигать уяна, һәр тереклек яшәргә омтыла, ашыга. Каеннарга оя корган каргалар тыз-быз каядыр очып барып киләләр. Әнә безнең талыбызга куйган ояларны үз иткән сыерчыкларыбыз җәһәт-җәһәт җим ташыйлар. Тиздән, кошчыкларның канатлары ныгыгач, туган ояларын калдырып та китәрләр. Оялары бушап калыр. Мин аларны авылдагы хуҗасыз калган ятим йортларга охшатам. Нишләмәк кирәк – тормыш, аның моңсу, сагышлы ягы. Тауларга таба күтәрелә баручы томанны күзәтеп, чыклы үлән өстеннән атлап, сыерыбызны көтүгә куып кайтып киләм. Сүземне заман укытучысының иҗади эшләре, уй-фикерләре турында башлап язар урында, болай башлап китүем сәеррәктер, мөгаен. Әмма авыл кешесенең тормышы мал-туарга, җиргә береккән. Терлек, кош-корт асрау – аның яшәү рәвеше бит. Ләкин соңгы елларда авыл кешесе дә әлеге шөгыльләреннән читләшә бара, чөнки авыллар картая.
Бүгенге авыл укытучысының төп проблемасы – мәктәпләр кыскару. Бу бөтенләй хәл итмәслек мәсьәлә дә түгел кебек. Монда бары тик авылларны күтәрергә теләүче инициативалы җитәкчеләр генә кирәк. Мәктәпләр кыскаруның төп сәбәбе – бала саны аз булу. Яшь гаиләләр югары хезмәт хакы булган эш һәм уңайлыклар эзләп шәһәргә китә. Туган якларында, әти-әнисе янәшәсендә яшәргә теләүчеләр дә аз түгел, әмма матди хәлнең тотрыклы булмавы аларны авылдан китәргә мәҗбүр итә.
Җитәкчеләр җиң сызганып эшкә керешкәндә, бу мәсьәлә уңай якка хәл ителер кебек. Авылдагы актив, белемле гаиләләрне аерып алып, аларга бизнес проектлар ясарга ярдәм итеп, яңа эш башлаучылар өчен дәүләтебездә каралган уңайлы программалар белән якыннанрак таныштырсалар, һичшиксез, хәл яхшы якка үзгәрер. Елдан-ел яңа эш урыннары артыр, авыл кешесе өчен яшәү шартлары да яхшырыр иде. Авыл яшәсә, мәктәп яши.
Укучылар саны аз булуны санамаганда, рухи яктан үсү, белем һәм тәрбия бирү өчен авыл укытучысының мөмкинлекләре шәһәр укытучысына караганда артыграк, миңа калса. Беренчедән, ул һәрдаим табигать белән бәйләнештә. Табигый матурлык күңел куәте бирә. Авыл укытучысы табигатьтән башка берни күрә алмый дип, миңа каршы чыгучылар да булыр әлбәттә. Ләкин бу алай түгел. Барысы да укытучыларның эрудициясеннән һәм теләгеннән тора. Хәтта хатын-кыз укытучыларыбызның яртысы диярлек машина өйртә, теләге булган кешегә берничә сәгатькә якындагы шәһәргә барып мәдәни чараларда катнашу зур проблема түгел.
Икенчедән, еллар буе тупланган хезмәт тәрбиясен укучыларына практик яктан тапшыра ала. Яшәү шартларында прогресс булсын өчен, яшьтән нигезле хезмәт тәрбиясенең дә роле зур.
Сүземне мин табигатьтән, терлек асыраудан башлап киткән идем, чөнки авылда яшәүче һәр кеше табигатькә якын. Балачактан әйләнә-тирә мохиткә мөнәсәбәте формалаша, хезмәт тәрбиясе ала. Хезмәттән башка кеше чын кеше була алмый. Чын кеше тәрбияләү – мәгариф системасының төп бурычы. Бүген мәгариф системасы алдында торган зур проблема ул – тулы тәрбия системасының булмавы.
Сүземне йомгаклап, тагын шигырь юлларына күчәм:
Авылларда бала-чага сирәк,
Булганнары яши калада.
Теле бүтән, тәрбиясе бүтән,
Татарлыклары да чамалы, - дип уфтана шагыйрь. Шуңа күрә табигатьтән, авыл тормышыннан аерылмыйсы иде. Бөтен көчебез белән авылдагы кискен хәлне җитәкчеләребезгә аңлатып, барыбыз да җиң сызганып эшкә тотынып, мәктәбебезне, авылыбызны саклап кала алсак иде!
Язмага реакция белдерегез
Вход на сайт
Әкияти чынбарлык яки Одессага сәяхәт
Гөлназ Хәлим кызы АЛИЕВА,Әлки районы Базарлы Матак урта мәктәбенең югары категорияле башлангыч сыйныфлар укытучысы. Украинаның Одесса шәһәрендә узган “Ideas for Education 2013” Халыкара педагогик идея...
Әлки районы Базарлы Матак урта мәктәбенең югары категорияле башлангыч сыйныфлар укытучысы. Украинаның Одесса шәһәрендә узган “Ideas for Education 2013” Халыкара педагогик идеяләр фестивалендә катнашучы. Эш стажы – 19 ел.
“Әгәр без кичәге кебек укытсак, баланың иртәгесен урлыйбыз”. Утыздан артык китап авторы, америка философы, педагог Джон Дьюи сүзләре белән килешми мөмкин түгел.
Көнләп түгел, сәгатьләп үзгәрә бу дөнья дигәннәрең. Исең китәрлек, табигате дә, кешеләре дә башка хәзер. Яңа заман баласы биләүдән төшүгә үк кулына кесә телефоны, планшет тота. Беренче сыйныфка аяк баскан сабыйның инде интернет челтәрендә үз бите булуы да мөмкин. Бу баланы китап- дәфтәр белән генә укуга кызыксындырып кара син. Шуңа да яңа заман укытучысы, төрле укыту алымнары белән беррәттән, техник җиһазлар белән дә әйбәт эшли белергә тиеш дип саныйм.
Хөкүмәтебезгә рәхмәт, техник җиһазландыру ягыннан авыл мәктәпләре дә шәһәр мәктәпләреннән бер дә калышмый хәзер. Мисал эзләп ерак бармыйм, үземне генә алам. Мин – гади авыл укытучысы. Әлки районы Базарлы Матак урта мәктәбендә башлангыч сыйныфларда укытам. Кабинетым заман таләпләренә туры китереп җиһазландырылган. Кабинеттагы техник җиһазлардан башың әйләнерлек,ул микроскоплар дисеңме, документ-камера, барометр. Кабинетымның күрке булып Панасоник компаниясенең Elite Panaboard интерактив тактасы тора. Ул – минем горурлыгым. Аның ярдәмендә үткән ел мин Украинаның Одесса шәһәрендә узган “Ideas for Education 2013 “ Халыкара педагогик идеяләр фестивалендә катнашу бәхетенә ирештем.
2012 нче елдан башлап, яңача ИКТ җиһазларын киң кулланып, иҗади эшләүче укытучыларны туплау, аларның эшчәнлеген киң җәелдерү максатыннан, Панасоник компаниясе “Ideas for Education” педагогик идеяләр фестивале оештырып килә. Фестиваль кысаларында бонуслар программасы эшли. Иң яхшы дәрес эшкәртмәләре авторлары өч ай саен призлар белән бүләкләнә. 2013 нче елның дүртенче бонуслар этабында катнашып, җәйге призга лаек булдым. Мин Одесса шәһәрендә узачак Халыкара педагогик фестивальгә чакырулы, яшәү чыгымнарын компания каплаячак. Күз нурларым түгеп, төннәр буе компьютер каршында утыруларымны күреп, насыйп иттеңме миңа бу бәхетне, ходаем?
Фестиваль бик югары дәрәҗәдә оештырылган. Ун көн дәвамында алты илдән җыелган 250 укытучыга төрле секцияләрдә үз белемен күтәрергә дә, Кара диңгездә су коенырга да, Одесса шәһәренең матурлыгын карап йөрергә дә бөтен мөмкинлекләр тудырылган. Укытучы һәм аның гаилә әгъзалары өчен Одесса шәһәре буйлап экскурсия, яхтада диңгез сәяхәте, опера театрына бару, ресторанда фестивальнең ачылу һәм ябылу тантаналары чыгымнарын компания үз өстенә алган. Нинди әкият дөньясына килеп эләктем соң мин? Гади укытучыга шул кадәр кадер- хөрмәтне кайда күргәнең бар? Әйе, японнар укытучының кадерен белә шул дип ирексездән күңел чеметеп куя.
Фестиваль башкалабызда Универсиада гөрләгән вакытка туры килде. Ябылу тантанасында Одесса-Киев-Мәскәү-Казан телекүпере оештырылды. Казаныбыз, Татарстаныбыз белән горурланудан күзгә яшьләр килә. Чит илдә туган җирнең кадерен бөтенләй башкача аңлыйсың икән. Г.Кутуйның “Сагыну” нәсере бөтен нечкәлекләре белән күңелдә яңача чагылыш таба. Бу фестивальдә Татарстан вәкиле буларак катнашуым, Казахстан, Украина, Әзәрбәйҗан, Молдова, Белоруссия илләреннән, илебезнең башка төбәкләреннән килгән укытучыларны сәхнәдән татар телендә сәламләвем белән чиксез бәхетле идем мин. Татарның кем икәнен, Татарстанның кайда урнашканын белмәүчеләргә дә үпкәм юк минем, димәк, эшлисе эшләребез күп икән әле. Милләтебезне дөньяга таныту һәрберебезнең изге бурычы.
Мәктәпләр елдан-ел яңа техник чараларга байый, белеп кенә бетер син аның кайсы ничек эшләгәнен. Өйрәтүче юк, димәк, укытучы үзлектән өйрәнергә, эзләнергә тиеш. Дөньяның бөтен кызыгы да эзләнүдә түгелмени? Эзлән, укучыларыңны да эзләнергә өйрәт. Шул синең максатың, яңа заман укытучысы! Беренче президентыбыз әйткәнчә “Без булдырабыз!” дип, эзләнүемне дәвам итәм.
Следите за самым важным и интересным в Telegram-каналеТатмедиа
Яңалыклар битенә керегез
ТӘКЪДИМ ИТӘБЕЗ
Комментарийлар