Замана белән бергә атлыйк!

Алсу Фаит кызы Әюпова, Зәй районы Кадер урта мәктәбенең татар теле һәм әдәбияты укытучысы. Эш стажы – 19 ел. 

Бу тормышта минем адымым нык,

Укытучы минем һөнәрем.

Бар көчемне, талантымны биреп,

Балалар, дип уза көннәрем.

Кешелек тарихында яңа заман: компьютер, интернет... Тормышыбыз күпкә үзгәрде. Авылда да өй саен – интернет. Ә балаларга һәм яшүсмерләргә интернет дөньясы буйлап барырга кем дөрес юлны күрсәтер? Секунд саен килә торган мәгълүматны кем эшкәртеп, кирәклесен сайлап алырга өйрәтер? Әлбәттә, укытучы. Әйе, авыл укытучысы да шәһәр укытучысы артыннан калышмаска тырыша, ягъни замана белән бергә атлый.

Авыл укытучысы шәһәр укытучысына караганда начаррак белем бирә дигән гыйбарә – киң таралган стереотип. Ә чынлыкта, авыл мәктәбе укытучылары да, хуҗалык мәшәкатьләре булуга карамастан, заманча һәм сыйфатлы белем бирүләре белән аерылып торалар. Авыл укытучысы да –мәдәни, белем һәм зыялылык ягыннан төрле яклап формалашкан шәхес. Үзенең традицияләре белән аерылып торган авыл мәктәбе укучылардан җәмгыятькә кирәкле кешеләр чыгарачагына шик юк.

Авыл мәктәбендә белем бирүнең бер үзенчәлеге – аралашу мохите тар булу, информация алу каналларының азмы-күпме чикләнгән булуы. Әлеге ситуациядән тәрбия һәм белем бирүдә генә түгел, ә социаль һәм мәдәни яктан баланың шәхесенә тәэсир итүче дәрестән тыш чаралар коткарып кала.

Авыл мәктәбендә белем бирү процессы шәһәрнекеннән күпкә үзенчәлекле булуы белән аерыла. Иң мөһим үзенчәлек: авыл мәктәпләрендә балалар саны аз булу. Икенчесе: бер укытучы берничә дисциплина буенча укытырга мәҗбүр. Шуңа күрә берничә дисциплинаны укытуның эчтәлеген һәм методикасын белү авыл мәктәбе укытучысының эшендә төп профессиональ таләп булып тора. Шулай да классларда балаларның аз булуы практик эштә шәхескә юнәлдерелгән белем бирү идеяләрен тормышка ашырырга, индивидуаль яктан якын килергә мөмкинлек бирә. Авыл мәктәпләрен мәгълүматлаштыру шулай ук үз эшен эшли. Бер дәрескә 2-3 тапкыр артыграк мәгълүмат бирү белем бирү процессында укучы өчен дә кызыклы һәм укытучы өчен дә мәгълүмати яктан бай дәрес була. Бу - практик эшләр өчен вакытны исраф итмәскә һәм укуны тормышка якынайту максатыннан бик уңай алым. Мин, мәсәлән, татар теле һәм әдәбияты дәресләрендә еш кына төрле мәгълүмат чыганакларыннан мисаллар китерәм. Мәгълүматлар белән эштә нәтиҗәлелекне куллану һәр укытучы уңышының ышанычлы терәге булып торыр, дип уйлыйсы килә. Укытучы киләчәктә укучыларының үсеш дәрәҗәсе иң югары ноктасында булуларына, мәктәптән чыгып киткәндә, үзләрен замана белән бергә атлап баручы кешеләр кебек хис итеп яшәүләренә омтылырга тиеш. Белем бирүдә уңышка ирешү өчен үзара мөнәсәбәтләр дә иң мөһим алшарт булып торалар.Укытучы һәм укучы белем бирү процессында бер-берсенә иптәш булырга, укытучы үзен укучыдан начар күрсәтәм дип, куркып калырга тиеш түгел.

Сүземне йомгаклап, шуны әйтәсем килә: хәзер бик тә зур тизлектә алга бара торган, алга хәрәкәт итә торган вакыт. Шуннан чыгып, укытучыга, башка барлык профессиональ сыйфатларга өстәп, үзендә конкурентлык сәләте булдырырга кирәк. Авыл укытучылары коллективы – бердәм гаилә, андагы һәр укытучы - ул универсаль укытучы, күп профильле профессионал. Шуның өчен, минем фикеремчә, укытучыларның профессиональ стандартында авыл укытучылары эшенең специфик үзенчәлекләре исәпкә алынсын иде. Авыл мәктәбе педагогының профессиональ эшчәнлегеннән безнең балаларыбызның киләчәге төзелә. Без – укытучылар – укучыларыбызның һәрберсен Кеше итеп тәрбияләү өчен аларга үзебезнең тәҗрибәбезне һәм белемебезне бирәбез һәм бирәчәкбез.