Удмурт халык әкияте
Төлке урман буйлап бара икән, каршысына әтәч очраган. Кикриге тарак. Койрыгы урак, сары күлмәкле, култык астына үрелгән кәрзин дә кыстырып җибәргән – карап кына тормалы инде!
«Их, монда гына тотып ашар идем, кеше йөреп тора. Күрсәләр, җаныңны алырлар. Өйгә хәйләләп чакырыйм әле, анда рәхәтләнеп, тәмләп тамак туйдырырмын».
– Исәнме, Әтәчкәй, – ди ул. – Күптән синең белән дуслашасым килеп йөри идем. Мин Күз-Быж – озын койрык. Ә синең исемең ничек?
– Минеке Кокорикок, – дип җавап биргән Әтәч.
– Кокорикок, ә син кая барасың? – дип сорый Төлке.
– Базарга, борчак алырга.
– Базардан кайтканда, миңа кунакка кер, – ди Төлке.
– Ярар. Күз-Быж, керермен, – ди Әтәч, ә үзе: «Синең белән дус булсаң, гомереңнән колак кагарсың», – дип уйлый.
– Көтеп калам, – ди Төлке, – әй, исемеңне оныттым бит. Кем дидең әле?
– Онытылмасынга язып куйыйм алайса, – дип, Әтәч Төлкенең маңгаена «Аю» дип язып куя да китеп бара.
Төлке кайта да көтә башлый, көтә-көтә көтек була. Әтәч юк та юк. Иртәгәсен бик ачуы кабарып уянган Төлке Әтәчне эзләргә чыгып китә. Барганда, моңа Бүре очрый.
– Болай бик иртә кая киттең, төлке? – дип сорый ул.
– Ялганчыны эзлим! Исеме менә маңгаема язылган.
Бүре карый: Төлкенең маңгаена «Аю» дип язылган.
– Нигә кирәк ул сиңа? – дип сорый бүре.
– Өзгәләп ташлыйм!
«Аюны да өзгәләп ташларлык булгач, мине нишләтмәс бу!» – дип уйлаган да Бүре алдын-артын карамый чапкан. Шул арада урман куелыгыннан Аю килеп чыккан.
– Төлке, нишләп йөрисең болай иртән иртүк? – дип сораган ул.
– Әй, менә моны эзлим! – дип, маңгаен күрсәткән ул Аюга.
– Нигә соң ул сиңа?
– Өзгәләп бетерәм!
Аю ачуланып үкергән, акырган, Төлкене койрыгыннан эләктереп алган да куак арасына ташлаган. Төлке каен төбенә очып барып төшкән. Исенә килгәч, торып өенә титаклаган. Әтәч турында бөтенләй оныткан.
Фото: zoklub.ru
