«Сәләт» лагере – Кырымда
«Сәләт» яшьләре сәясәттә түгел, алар гел хәрәкәттә. Илебездә төрледән-төрле кыенлыклар, чикләүләр «калкып» торуына карамастан, пандемия, сәяси үзгәрешләр дисеңме, «сәләт»леләр һаман алга атлый,...
«Сәләт» яшьләре сәясәттә түгел, алар гел хәрәкәттә. Илебездә төрледән-төрле кыенлыклар, чикләүләр «калкып» торуына карамастан, пандемия, сәяси үзгәрешләр дисеңме, «сәләт»леләр һаман алга атлый, яңа мөмкинлекләр ача. Быел Кырымда «Сәләт» лагереның «Ак Барс» базасы ачылуы да моны тагы бер кат раслый. Диңгезле Кырым ярымутравында кемнәр ял итәчәк, аларны сайлап алу процессы һәм яңа сезонның төп яңалыклары турында «Сәләт» яшьләр үзәге җитәкчесе Айгөл Габдрахманова белән сөйләштек.
– Айгөл Таһировна, «Сәләт – 2022» нәрсәләр вәгъдә итә?
– Быел да җәй айларында безнең традицион аланнарыбыз үз эшен дәвам итәчәк. Татарстанның төрле районнарында, Башкортстан, Чувашия Республикаларында сәләт аланнары эшләячәк. Барлыгы 22 профильле алан оештырылуы көтелә. Быел иң кызыклы яңалыкларның берсе Кырымда «Сәләт – Ак Барс» сменасының ачылышыдыр, мөгаен. Яңа яшьләр үзәге республика, шәһәр, Россиякүләм олимпиадаларда, ярышларда, конференцияләрдә, бәйгеләрдә җиңү яулаган иң сәләтле балаларда үсешкә омтылыш уяту максатыннан аларны бер мәйданчыкка җыячак. Төрле фәннәрдән белемен арттырырга теләгән укучы балаларны да алачакбыз. Олимпиадаларда катнашучылар өчен төрле мәктәпләр көтелә. Әйтик, үзебезнең «Асылташ» мәктәбе, «Адымнар» полилингваль комплексларының һәрберсендә (бүгенге көндә алар дүртәү) безнең сыйныфлар эшли һәм алар өчен дә махсус сменалар көтелә. Биредә IT, математика, физика фәннәрен үз иткән, иҗатка тартылучы балалар өчен шәп мөмкинлекләр тудырылган. Спорт сөюче балалар өчен өч катлы спорткомплексы һәм урам спорт мәйданчыклары төзелде. Сменаларны спорт федерацияләре белән берлектә уздырырга җыенабыз. Без хәзерге вакытта финанс мәсьәләләрен хәл итү, барлык күзәтчелек итүче органнардан рөхсәт алу кебек әзерлек эшләре белән мәшгуль. Җәй көне якынча өч алан булачак. Бер алан Айти юнәлешендә, «Сәләт»нең традицион «Раушан» аланы һәм өченчесе иҗатка багышланачак дип көтелә. Болардан тыш, «Сәләт». Халыкара яшьләр уку-укыту форумы елдагыча Алексеевск районындагы Биләр музей–тыюлыгы җирлегендә 6 смена форматында уздырылачак.
–«Ак Барс» аланына балалар нинди таләптән чыгып сайланачак? Яшәү шартлары ничегрәк булачак?
– Әти-әниләрне иң кызыксындырган мәсьәлә бу. Алар безгә балаларын ышанып тапшыра икән, без бар яктан да әзер булырга тиеш. Әзерлек югары дәрәҗәдә, бар да бүгенге көн таләпләренә туры килә. Алар ике катлы зур бинада яшәячәк, бүлмәләр дүрт кешелек. Чагыштырып әйтсәк, отель, кунакханә шартларыннан бер дә ким түгел: заманча җиһазландырылган өр-яңа ашханә, аның идәннән алып түшәмгә кадәрле тәрәзәләре диңгезгә карый. Урнашкан урыны да бик матур: тавы да, диңгезе дә бар. Кырымның Форос паркы уртасында якынча җиде гектар җирне биләп тора ул. Комлык, чаралар үткәрү өчен актлар залы, уку-укыту бүлмәләре, спорт мәйданчыклары, сәләтне үстерү генә түгел, сәламәтлекләрен ныгыту өчен дә менә дигән шартлар көтә иң актив балаларны.
Эчтәлек ягына килсәк, «Ак Барс» үзәгендә төрле өлкәләрне, юнәлешләрне үз эченә алучы аланнар булачак. Балалардан тыш, ел дәвамында әйдәманнар мәктәбендә эшләүчеләр дә катнашачак. Аларның күчмә мәктәпләре дә бар, онлайн, офлайн дәресләре «Сәләт» йортында үтә. Хәзерге вакытта иң көчле әйдәманнарны сайлап алу конкурсы бара. 550 әйдәман арасыннан бары тик якынча 60 ы гына Кырымда ял итү мөмкинлегенә ия булачак. Катнашырга теләгән балалар өчен нигезләмә булдырылды, анда (www.selet.biz.tat.) барлык шартлар да беркетелгән. Балаларның һәр уңышы баллар белән бәяләнәчәк. Мәгълүматлар һәркемгә ачык, алар шулай ук рәсми сайтыбызда урын алачак. Төп шарт – ике телне дә камил белү. Татар, рус телендә дә иркен сөйләшүче һәм үзләрен күрсәтә алган сәләтле балалар гына анда эләгәчәк. Аланда 204 бала өчен урын каралган. Әлегә без сайлап алу компаниясе эшен башлап җибәрмәдек. Якын араларда мәгълүматлар «Сәләт» сайтында куелачак.
–Чит илдән ял итәргә теләк белдерүчеләр бармы? Рәсәй төбәкләрендә яшәүче балалар ял лагерьлары белән ни дәрәҗәдә кызыксына?
–Ватандашларыбыз белән пандемия чорларында да аралар өзелмәде. Аларны онлайн форматта, проектларда мөмкин кадәр катнаштырырга тырыштык. Әле пандемия вазгыяте дәвам итә, таләпләр төрле илләрдә төрлечә. Бала смена, алан таләпләренә (яшь ягыннан, тел белү дәрәҗәсе, ирешкән уңышлары), медицина таләпләренә туры килә икән, без аларны кабул итәчәкбез. Узган ел Төркия, Испания, Чехия, Германия кебек илләрдән килүчеләр булды. Алар – күбесенчә татар гаиләләреннән булган балалар. Җәйгә туганнарына, әби-бабаларына кайталар һәм шушы вакытны «Сәләт» белән дә бергәләп үткәрергә телиләр. Быел таләпләр бераз гына йомшарыр дип өмет итәбез, Роспотребнадзордан хәбәрләр көтәбез. Гадәттә, җәйге аланнарга Россиянең 40–50 төбәгеннән балалар килә. Аланнарда барлыгы 2008 бала, онлайн һәм офлайн форматта үтүче форум саннарын алсак, 15 меңгә якын бала катнаша ала.
–Цифрлаштыру елы кысаларында нинди чаралар уздырырга планлаштырасыз?
–Быел кабаттан Биләрдә IT BILER FORUM дип аталган смена көтелә. Ул тагын да кызыклырак, профессиональ остазлар белән уздырылачак. Сменаны оештыру өчен хәзерге вакытта Цифрлаштыру министрлыгы, ИТ-парк, КФУ институтлары белән ныклы әзерлек эшләре бара. Президентыбыз Р.Миңнеханов «Ак Барс» үзәгендә дә махсус ИТ-смена уздыру бурычын куйды. Моның өчен барлык мөмкинлекләр дә тудырылган. Үзебезнең «Санак» аланы бар. «Санак - лаб» дигән проект ел дәвамында эшли, аның әйдәманнары, остазлары Кырымда узучы сменада да катнашачак. Безнең эшчәнлек туктап тормый: апрель аенда информатика юнәлеше буенча олимпиада уздырырга җыенабыз. ТР Мәгариф һәм фән министрлыгы 9–11 нче сыйныфлар өчен үткәрсә, без 5–8 нче сыйныфларда укучы сәлкешләрне чакырабыз. Татарстан Республикасы «Сәләт» яшьләр иҗтимагый фонды Р.Бохараев исемендәге республикакүләм IT-хакатон проекты уңышлы эшләп килә. Быел да проект информатикада үз көчләрен сынарга теләгән мәктәп укучыларын һәм студентларын кабат очраштырачак.
–Мин «Сәләт»тә катнашырга телим, дигән бала, иң әүвәл кая мөрәҗәгать итәргә тиеш?
–Үзәкнең portfolio-selet.ru сайтында балалар шәхси сәхифәләрен булдыралар, аннан үз аккаунтларында ел дәвамында ирешкән уңышларының нәтиҗәләрен, мактау грамоталарын, рәхмәт хатларын, төрле таныклыкларын беркетә. Болар барысы да нигезләмәдә әйтелгән.
Һәр аланның яшь чикләүләре төрлечә: бертөрлеләре 8 яшьтән алып 12 яшькә хәтле балаларны кабул итсә, икенчеләре 12–16 яшьлекләр белән эшли. «Раушан» аланына ике телдә дә иркен аралашкан балаларны гына кабул итәбез. «Сәләт»кә балалар әңгәмә нәтиҗәсендә дә сайлап алына. Башка аланнарга кабул иткәндә, тел белү дәрәҗәсен сынамыйбыз. Кемнәрдер телне белеп килә, кайбер балалар бездә өйрәнә. Иң мөһиме: аларда телгә карата кызыксыну булырга тиеш. Балалар, төрле чараларда катнашып, телләрен чарлый. Лагерьда 1–2 ел катнашкан балаларда телне өйрәнүдә уңай үзгәрешләр сизелә икән, алга таба аларны иң беренче чиратта кабул итәбез.
–Инстаграм, фейсбук, твиттер челтәрләрен куллану мөмкинлеген чикләүләр эшегездә кыенлыклар тудырмыймы?
–Яшермим, аларсыз яшәү күңелсез булыр иде. Алар бар, һәрвакыт булачак, берсе бетсә, икенчесе барлыкка киләчәк. Кыенлыклар гел булып тора, иртәгесен ни буласын белмибез, безнең команда ничек бар шулай яши. Үзебезнең төп миссияне башкару бурычы бүгенге көндә мөһимрәк. Ун-унике ел элек социаль челтәрләр булмаса да, балалар белән элемтәгә керү, аралашу ысулларын таба идек. Хәзер ВКонтакте социаль челтәрен актив алып барабыз, балалар, әти-әниләр белән элемтәдә торабыз, үз сайтыбызда, Телеграм канал аша аралашабыз.
– «Сәләт» белән кызыксынучы балалар саны да арта, димәк?
–Безнең «Сәләт марафоны» дигән проект кысаларында үзебез белән таныштырабыз, аланнар, мөмкинлекләр турында сөйләшәбез, мәктәпләргә йөрибез. Кайбер мәктәп балаларына «Сәләт»не беләсезме?» дигән сорауны юллагач, йөз бала арасыннан бер-ике баланың гына кулы күтәрелә, андый очраклар да булгалый. Без бу күренешкә, киресенчә, күп балалар безне белми икән, димәк,үзебезне күрсәтергә вакыт дип сөенәбез. Шундый мәктәпләр дә була: йөз баланың сиксән проценты бездә катнашкан булырга мөмкин. Республикада ике йөз меңнән артык мәктәп укучысы санала. Балаларны үзебезчә җәлеп итәргә, кызыксындырырга тырышабыз. Балалар саны арта дисәм дә хата булмас. Мисал өчен, узган ел Кама Тамагында яңа «Аргамак» лагере пәйда булды. Бу инде яңа мәйданчык, яңа балалар, яңа сан дигәнне аңлата.
–«Сәләт» мәйданчыклары урнашмаган районнар да шактый. Аларның саны киләчәктә артыр-
мы?
–Тарихка кайтсак, төрле районнарда мәйданчыкларыбызны оештырган бар иде. Алабуга, Түбән Кама, Кайбыч, Әлмәт... «Сәләт» кая гына аяк басмады икән? Әгәр дә район җитәкчелегендә кызыксыну туса, район башлыгы балалар белән бергә күмәк тәкъдим белән килсәләр, безнең ишекләр һәрвакыт ачык. Без районнарга «Әйдәгез, сездә «Сәләт» ачыйк әле» дигән үтенеч белән бара алмыйбыз. Чөнки һәрбер районның үз стратегиясе, бурычлары һәм максатлары. Балаларның сәләтләрен үстерү мохитен тудырасы килгән районнарга без берсүзсез ярдәм итәргә әзер. Ни өчен Биләр җирлегендәге аланыбыз гел үсештә? Безгә һәрдаим ТР Президенты Рөстәм Миңнеханов ярдәм дә итә, бурычлар да йөкли. 2012 елдан башлап анда биш мең бала катнашты. Бер сменадан башланган аланнарның саны алтыга хәтле үсте. Сабада, Азнакайда тарихлары 2005–2006 елларга барып тоташкан аланнар эшләп килә, һәм без моның өчен район хакимияте башлыкларына рәхмәтлебез. Чөнки аларга «Сәләт» кызык, без уртак көч белән шушы эшкә алынабыз.
–«Сәләт» бала тормышына нинди йогынты ясый?
–Үз күзәтүләремнән чыгып әйтә алам. Мин дә бит сәлкеш – «Сәләт» баласы. Беренче катнашкан аланымны бүгенгедәй хәтерлим: өйгә кайткач, башымда берничә фикер туды. Мин катнашкан мәйданчыкта шулкадәр көчле, талантлы балалар җыелган иде. Ә мин «Сәләт»кә татар теле һәм әдәбияты олимпиадаларында җиңеп килгән идем. Бергә ял итүчеләр арасында Рәсәй күләмендә җиңү яулаган укучылар да шактый иде. Алар белән аралашканда, «Менә бит нинди үрләргә ия булырга мөмкин икән» дип, соклана идем. Шундый әйдәманнар белән танышканнан соң, ярышларда тагы да тырышыбрак катнаштым. Кемдер инглиз телен яхшы белә, мин дә аңа карап чит телне шомарта төштем. Матур итеп чыгыш ясаган яшьләрне күргәч, мин дә шушы юнәлешләрне үзләштерә башладым. Үсеш өчен, үзеңдә уңай сыйфатлар тәрбияләү өчен менә дигән мохит тә, ике, өч телдә аралашып була торган мәйданчык та ул «Сәләт». Балалар үзләреннән көчлерәкләр белән очрашкач, аларда, алга таба тагы да яхшырак якка үзгәрү, бер урында гына таптанмау теләге туа.
Җәйге аланнан өйгә кайткач, минем тагы да яхшырак итеп татарча сөйләшү теләге дә туды, татар җырлары, мәдәнияте белән кызыксына, театрларга йөри башладым. Хәзерге вакытта телне үстерү өчен мәйданчык һәм мохит кирәк. Андый мохитне гаиләдә яисә «Сәләт»тә табарга мөмкин. «Сәләт»нең гади генә принципларын үз итү, көндәлек тормышка кертү балаларның киләчәк тормышына бик зур йогынты ясый. Безнең бер проектта да тискәре, каршы кебек сүзләр кулланылмый. Моны балаларга үз мисалыбызда җиткерү, күрсәтү – иң кулай юл.
– Айгөл Таһировна, «Сәләт – 2022» нәрсәләр вәгъдә итә?
– Быел да җәй айларында безнең традицион аланнарыбыз үз эшен дәвам итәчәк. Татарстанның төрле районнарында, Башкортстан, Чувашия Республикаларында сәләт аланнары эшләячәк. Барлыгы 22 профильле алан оештырылуы көтелә. Быел иң кызыклы яңалыкларның берсе Кырымда «Сәләт – Ак Барс» сменасының ачылышыдыр, мөгаен. Яңа яшьләр үзәге республика, шәһәр, Россиякүләм олимпиадаларда, ярышларда, конференцияләрдә, бәйгеләрдә җиңү яулаган иң сәләтле балаларда үсешкә омтылыш уяту максатыннан аларны бер мәйданчыкка җыячак. Төрле фәннәрдән белемен арттырырга теләгән укучы балаларны да алачакбыз. Олимпиадаларда катнашучылар өчен төрле мәктәпләр көтелә. Әйтик, үзебезнең «Асылташ» мәктәбе, «Адымнар» полилингваль комплексларының һәрберсендә (бүгенге көндә алар дүртәү) безнең сыйныфлар эшли һәм алар өчен дә махсус сменалар көтелә. Биредә IT, математика, физика фәннәрен үз иткән, иҗатка тартылучы балалар өчен шәп мөмкинлекләр тудырылган. Спорт сөюче балалар өчен өч катлы спорткомплексы һәм урам спорт мәйданчыклары төзелде. Сменаларны спорт федерацияләре белән берлектә уздырырга җыенабыз. Без хәзерге вакытта финанс мәсьәләләрен хәл итү, барлык күзәтчелек итүче органнардан рөхсәт алу кебек әзерлек эшләре белән мәшгуль. Җәй көне якынча өч алан булачак. Бер алан Айти юнәлешендә, «Сәләт»нең традицион «Раушан» аланы һәм өченчесе иҗатка багышланачак дип көтелә. Болардан тыш, «Сәләт». Халыкара яшьләр уку-укыту форумы елдагыча Алексеевск районындагы Биләр музей–тыюлыгы җирлегендә 6 смена форматында уздырылачак.
–«Ак Барс» аланына балалар нинди таләптән чыгып сайланачак? Яшәү шартлары ничегрәк булачак?
– Әти-әниләрне иң кызыксындырган мәсьәлә бу. Алар безгә балаларын ышанып тапшыра икән, без бар яктан да әзер булырга тиеш. Әзерлек югары дәрәҗәдә, бар да бүгенге көн таләпләренә туры килә. Алар ике катлы зур бинада яшәячәк, бүлмәләр дүрт кешелек. Чагыштырып әйтсәк, отель, кунакханә шартларыннан бер дә ким түгел: заманча җиһазландырылган өр-яңа ашханә, аның идәннән алып түшәмгә кадәрле тәрәзәләре диңгезгә карый. Урнашкан урыны да бик матур: тавы да, диңгезе дә бар. Кырымның Форос паркы уртасында якынча җиде гектар җирне биләп тора ул. Комлык, чаралар үткәрү өчен актлар залы, уку-укыту бүлмәләре, спорт мәйданчыклары, сәләтне үстерү генә түгел, сәламәтлекләрен ныгыту өчен дә менә дигән шартлар көтә иң актив балаларны.
Эчтәлек ягына килсәк, «Ак Барс» үзәгендә төрле өлкәләрне, юнәлешләрне үз эченә алучы аланнар булачак. Балалардан тыш, ел дәвамында әйдәманнар мәктәбендә эшләүчеләр дә катнашачак. Аларның күчмә мәктәпләре дә бар, онлайн, офлайн дәресләре «Сәләт» йортында үтә. Хәзерге вакытта иң көчле әйдәманнарны сайлап алу конкурсы бара. 550 әйдәман арасыннан бары тик якынча 60 ы гына Кырымда ял итү мөмкинлегенә ия булачак. Катнашырга теләгән балалар өчен нигезләмә булдырылды, анда (www.selet.biz.tat.) барлык шартлар да беркетелгән. Балаларның һәр уңышы баллар белән бәяләнәчәк. Мәгълүматлар һәркемгә ачык, алар шулай ук рәсми сайтыбызда урын алачак. Төп шарт – ике телне дә камил белү. Татар, рус телендә дә иркен сөйләшүче һәм үзләрен күрсәтә алган сәләтле балалар гына анда эләгәчәк. Аланда 204 бала өчен урын каралган. Әлегә без сайлап алу компаниясе эшен башлап җибәрмәдек. Якын араларда мәгълүматлар «Сәләт» сайтында куелачак.
–Чит илдән ял итәргә теләк белдерүчеләр бармы? Рәсәй төбәкләрендә яшәүче балалар ял лагерьлары белән ни дәрәҗәдә кызыксына?
–Ватандашларыбыз белән пандемия чорларында да аралар өзелмәде. Аларны онлайн форматта, проектларда мөмкин кадәр катнаштырырга тырыштык. Әле пандемия вазгыяте дәвам итә, таләпләр төрле илләрдә төрлечә. Бала смена, алан таләпләренә (яшь ягыннан, тел белү дәрәҗәсе, ирешкән уңышлары), медицина таләпләренә туры килә икән, без аларны кабул итәчәкбез. Узган ел Төркия, Испания, Чехия, Германия кебек илләрдән килүчеләр булды. Алар – күбесенчә татар гаиләләреннән булган балалар. Җәйгә туганнарына, әби-бабаларына кайталар һәм шушы вакытны «Сәләт» белән дә бергәләп үткәрергә телиләр. Быел таләпләр бераз гына йомшарыр дип өмет итәбез, Роспотребнадзордан хәбәрләр көтәбез. Гадәттә, җәйге аланнарга Россиянең 40–50 төбәгеннән балалар килә. Аланнарда барлыгы 2008 бала, онлайн һәм офлайн форматта үтүче форум саннарын алсак, 15 меңгә якын бала катнаша ала.
–Цифрлаштыру елы кысаларында нинди чаралар уздырырга планлаштырасыз?
–Быел кабаттан Биләрдә IT BILER FORUM дип аталган смена көтелә. Ул тагын да кызыклырак, профессиональ остазлар белән уздырылачак. Сменаны оештыру өчен хәзерге вакытта Цифрлаштыру министрлыгы, ИТ-парк, КФУ институтлары белән ныклы әзерлек эшләре бара. Президентыбыз Р.Миңнеханов «Ак Барс» үзәгендә дә махсус ИТ-смена уздыру бурычын куйды. Моның өчен барлык мөмкинлекләр дә тудырылган. Үзебезнең «Санак» аланы бар. «Санак - лаб» дигән проект ел дәвамында эшли, аның әйдәманнары, остазлары Кырымда узучы сменада да катнашачак. Безнең эшчәнлек туктап тормый: апрель аенда информатика юнәлеше буенча олимпиада уздырырга җыенабыз. ТР Мәгариф һәм фән министрлыгы 9–11 нче сыйныфлар өчен үткәрсә, без 5–8 нче сыйныфларда укучы сәлкешләрне чакырабыз. Татарстан Республикасы «Сәләт» яшьләр иҗтимагый фонды Р.Бохараев исемендәге республикакүләм IT-хакатон проекты уңышлы эшләп килә. Быел да проект информатикада үз көчләрен сынарга теләгән мәктәп укучыларын һәм студентларын кабат очраштырачак.
–Мин «Сәләт»тә катнашырга телим, дигән бала, иң әүвәл кая мөрәҗәгать итәргә тиеш?
–Үзәкнең portfolio-selet.ru сайтында балалар шәхси сәхифәләрен булдыралар, аннан үз аккаунтларында ел дәвамында ирешкән уңышларының нәтиҗәләрен, мактау грамоталарын, рәхмәт хатларын, төрле таныклыкларын беркетә. Болар барысы да нигезләмәдә әйтелгән.
Һәр аланның яшь чикләүләре төрлечә: бертөрлеләре 8 яшьтән алып 12 яшькә хәтле балаларны кабул итсә, икенчеләре 12–16 яшьлекләр белән эшли. «Раушан» аланына ике телдә дә иркен аралашкан балаларны гына кабул итәбез. «Сәләт»кә балалар әңгәмә нәтиҗәсендә дә сайлап алына. Башка аланнарга кабул иткәндә, тел белү дәрәҗәсен сынамыйбыз. Кемнәрдер телне белеп килә, кайбер балалар бездә өйрәнә. Иң мөһиме: аларда телгә карата кызыксыну булырга тиеш. Балалар, төрле чараларда катнашып, телләрен чарлый. Лагерьда 1–2 ел катнашкан балаларда телне өйрәнүдә уңай үзгәрешләр сизелә икән, алга таба аларны иң беренче чиратта кабул итәбез.
–Инстаграм, фейсбук, твиттер челтәрләрен куллану мөмкинлеген чикләүләр эшегездә кыенлыклар тудырмыймы?
–Яшермим, аларсыз яшәү күңелсез булыр иде. Алар бар, һәрвакыт булачак, берсе бетсә, икенчесе барлыкка киләчәк. Кыенлыклар гел булып тора, иртәгесен ни буласын белмибез, безнең команда ничек бар шулай яши. Үзебезнең төп миссияне башкару бурычы бүгенге көндә мөһимрәк. Ун-унике ел элек социаль челтәрләр булмаса да, балалар белән элемтәгә керү, аралашу ысулларын таба идек. Хәзер ВКонтакте социаль челтәрен актив алып барабыз, балалар, әти-әниләр белән элемтәдә торабыз, үз сайтыбызда, Телеграм канал аша аралашабыз.
– «Сәләт» белән кызыксынучы балалар саны да арта, димәк?
–Безнең «Сәләт марафоны» дигән проект кысаларында үзебез белән таныштырабыз, аланнар, мөмкинлекләр турында сөйләшәбез, мәктәпләргә йөрибез. Кайбер мәктәп балаларына «Сәләт»не беләсезме?» дигән сорауны юллагач, йөз бала арасыннан бер-ике баланың гына кулы күтәрелә, андый очраклар да булгалый. Без бу күренешкә, киресенчә, күп балалар безне белми икән, димәк,үзебезне күрсәтергә вакыт дип сөенәбез. Шундый мәктәпләр дә була: йөз баланың сиксән проценты бездә катнашкан булырга мөмкин. Республикада ике йөз меңнән артык мәктәп укучысы санала. Балаларны үзебезчә җәлеп итәргә, кызыксындырырга тырышабыз. Балалар саны арта дисәм дә хата булмас. Мисал өчен, узган ел Кама Тамагында яңа «Аргамак» лагере пәйда булды. Бу инде яңа мәйданчык, яңа балалар, яңа сан дигәнне аңлата.
–«Сәләт» мәйданчыклары урнашмаган районнар да шактый. Аларның саны киләчәктә артыр-
мы?
–Тарихка кайтсак, төрле районнарда мәйданчыкларыбызны оештырган бар иде. Алабуга, Түбән Кама, Кайбыч, Әлмәт... «Сәләт» кая гына аяк басмады икән? Әгәр дә район җитәкчелегендә кызыксыну туса, район башлыгы балалар белән бергә күмәк тәкъдим белән килсәләр, безнең ишекләр һәрвакыт ачык. Без районнарга «Әйдәгез, сездә «Сәләт» ачыйк әле» дигән үтенеч белән бара алмыйбыз. Чөнки һәрбер районның үз стратегиясе, бурычлары һәм максатлары. Балаларның сәләтләрен үстерү мохитен тудырасы килгән районнарга без берсүзсез ярдәм итәргә әзер. Ни өчен Биләр җирлегендәге аланыбыз гел үсештә? Безгә һәрдаим ТР Президенты Рөстәм Миңнеханов ярдәм дә итә, бурычлар да йөкли. 2012 елдан башлап анда биш мең бала катнашты. Бер сменадан башланган аланнарның саны алтыга хәтле үсте. Сабада, Азнакайда тарихлары 2005–2006 елларга барып тоташкан аланнар эшләп килә, һәм без моның өчен район хакимияте башлыкларына рәхмәтлебез. Чөнки аларга «Сәләт» кызык, без уртак көч белән шушы эшкә алынабыз.
–«Сәләт» бала тормышына нинди йогынты ясый?
–Үз күзәтүләремнән чыгып әйтә алам. Мин дә бит сәлкеш – «Сәләт» баласы. Беренче катнашкан аланымны бүгенгедәй хәтерлим: өйгә кайткач, башымда берничә фикер туды. Мин катнашкан мәйданчыкта шулкадәр көчле, талантлы балалар җыелган иде. Ә мин «Сәләт»кә татар теле һәм әдәбияты олимпиадаларында җиңеп килгән идем. Бергә ял итүчеләр арасында Рәсәй күләмендә җиңү яулаган укучылар да шактый иде. Алар белән аралашканда, «Менә бит нинди үрләргә ия булырга мөмкин икән» дип, соклана идем. Шундый әйдәманнар белән танышканнан соң, ярышларда тагы да тырышыбрак катнаштым. Кемдер инглиз телен яхшы белә, мин дә аңа карап чит телне шомарта төштем. Матур итеп чыгыш ясаган яшьләрне күргәч, мин дә шушы юнәлешләрне үзләштерә башладым. Үсеш өчен, үзеңдә уңай сыйфатлар тәрбияләү өчен менә дигән мохит тә, ике, өч телдә аралашып була торган мәйданчык та ул «Сәләт». Балалар үзләреннән көчлерәкләр белән очрашкач, аларда, алга таба тагы да яхшырак якка үзгәрү, бер урында гына таптанмау теләге туа.
Җәйге аланнан өйгә кайткач, минем тагы да яхшырак итеп татарча сөйләшү теләге дә туды, татар җырлары, мәдәнияте белән кызыксына, театрларга йөри башладым. Хәзерге вакытта телне үстерү өчен мәйданчык һәм мохит кирәк. Андый мохитне гаиләдә яисә «Сәләт»тә табарга мөмкин. «Сәләт»нең гади генә принципларын үз итү, көндәлек тормышка кертү балаларның киләчәк тормышына бик зур йогынты ясый. Безнең бер проектта да тискәре, каршы кебек сүзләр кулланылмый. Моны балаларга үз мисалыбызда җиткерү, күрсәтү – иң кулай юл.
Таңсылу ГАБИДУЛЛИНА
Язмага реакция белдерегез
Вход на сайт
Урмышлы батыры
Игътибар иткәнегез бармы икән: кемнеңдер гомеренә үлем белән янаган хәвеф һәрвакыт батырлар юлы белән кисешә һәм, бәхеткә, бик еш кына моның ахыры яхшы бетә. Башкаларның гомере...
Игътибар иткәнегез бармы икән: кемнеңдер гомеренә үлем белән янаган хәвеф һәрвакыт батырлар юлы белән кисешә һәм, бәхеткә, бик еш кына моның ахыры яхшы бетә. Башкаларның гомерен саклап калу өчен язмыш мондый очрашуны махсус оештыра, диярсең. Лениногорск районының Урмышлы урта мәктәбе 8 нче сыйныф укучысы Фларид Садриевны язмыш дигәнебез үлем белән йөзгә-йөз очраштырган әнә шундый кыю йөрәкле егетләребезнең берсе дип саныйм.
Май чүлмәге тышыннан билгеле
Фларид Садриевлар гаиләсе Урмышлыга 2013 елда Әлмәт районының Кама- Исмәгыйль авылыннан күченеп килә. Әнисе Рәмзия ханым балалар бакчасында ашчы булып эшли башлый, әтисе Рәмзис авыл мәктәбендә газ белән җылыту операторы булып урнаша. Фларид исә укуын Урмышлы төп гомуми белем бирү мәктәбенең өченче сыйныфында дәвам иттерә. Ачык күңелле малай булгач, яңа мәктәпкә тиз ияләшә, үзен һәр эштә башлап йөрүче, тырыш, актив укучы итеп таныта. Тарих, әдәбият дәресләрен аеруча ярата. Шуларның нәтиҗәсе буларак, ел саен мәктәп олимпиадаларында катнашып килә, җиңүләр яулый.
– Булганнан бар да була, ди халык. Укуын тырышып үзләштергән егет мәктәп тормышының үзәгендә кайный. Сыйныф үзидарәсендә Фларид мәдәни-гаммәви секторны җитәкли. Сабакташлары өчен «Могҗизалар кыры», «Көчсез буын» кебек интеллектуаль юнәлештәге мавыктыргыч чаралар оештыра. Мәктәптә уздырылган кышкы спартакиадада, спорт ярышларында сигезенче сыйныф егетләренең команда капитаны ул. «Сугыш чоры балалары» проектында да үзенең оештыру сәләтен һәрьяклап күрсәтә. Халык арасында төркем белән материал җыюның өстенлекле якларын исбатлап, туган як тарихын өйрәнүдә иң бай материал туплаучы да ул була. Үрнәк тәртибе, хәрби-патриотик хәрәкәттә актив катнашканы өчен, егетне Юнармиянең мәктәп бүлеге җитәкчесе итеп билгелиләр. Мәдәният йортында куелган мәдәни чараларда авыл халкы аның чын йөрәктән башкарылган җырларын онытылып тыңлый. Сыйныфташлары да сабыр холыклы бу егетне хөрмәт итәләр. Фән укытучылары исә аны максатчан булганы, һәр эштә башлап йөргәне һәм үзен җаваплы тотканы өчен югары бәяли. Егет җәй көннәрендә дә җил куып, вакытын юкка сарыф итеп йөрми, «Фәнзәт Хәбибуллин» крестьян-фермер хуҗалыгында хезмәт куя. Көтүдән кайткан малларга кичке савымнан соң су эчерә, аларны катнаш азык белән сыйлый, утарны тазарта. Өченче ел инде шул фермада хезмәт итә. Тырышып эшләвен күрәләр. Узган көздә Фәнзәт абыйсы үстерү өчен аңа бер бозау да биргән. Өйдә дә эшнең бетәсе юк. Җәен бакчада бәрәңге төбен өю, яшелчәләрнең чүбен утау, әтисе белән урманда утын әзерләү, өйгә алып кайткач, аны ярып, өеп кую, кышын ишегалдын, капка төбен кардан чистарту да хуҗа җанлыклы булып үсеп килүче Фларид көче белән башкарыла. Ярый әле йорттагы хуҗалык эшләрен майтарырга иптәшкә беренче сыйныфта укучы энесе Рамазан бар, эшне бергәләшеп башкару егетнең күңеленә рәхәтлек бирә. Гомумән, Фларид мәктәптә дә, өйдә дә бар хезмәтне бергәләп, киңәшләшеп үтәргә ярата. Халык юкка гына май чүлмәге тышыннан билгеле, димәгән шул. Булганнан бар да була. Бик тиздән Фларидка моны кабат раслау өчен сәбәп чыга.
Үлем уйнаган кичтә
Хәвеф буласы 2020 елның 23 февралендә – Ватанны саклаучылар көнендә дә алар сыйныфташлары – Юнармия егетләре белән мәктәп укучылары каршында концерт куярга булалар. Анда туган илне ярату турында каһарман җырлар яңгырый, шигырьләр сөйләнә. Югыйсә укучы кызларның хәрби темага багышланган музыкаль композициясе белән дә бәйрәм көнен ерып чыга алырлар иде. Хыялый күңелле үсмер егеткә бу гына аз булыр кебек тоела. Мәктәпнең Юнармия җитәкчесе буларак Фларид дуслары белән залга тантаналы марш көенә Кызыл байрак кертергә сөйләшә. «Болай иткәндә концерт чын егетләр бәйрәменә охшап, йөрәкләрне җилкетеп куячак», – дигән ул байрак йөртүче юнармиячеләргә.
Ә кичен инде үсмергә, нәкъ сугыштагыча, утка керергә туры килә. Һәр йортта Ватанны саклаучылар көнен бәйрәм иткән сәгатьләрдә Фларид гөрләп янган йорттан бер ир-атны алып чыгып, үлемнән коткарып кала. Егет үзе аны болай хәтеренә төшерде:
– Барыбыз да табын янына җыелып, 23 февральне бәйрәм итеп утыра идек, –дип сөйләп китте ул. – Әни тәмле ашлар, бәлешләр пешергән, чәй эчәргә татлы торт та бар. Телевизордан бәйрәм тапшыруы бара. Шунда безнең эт кинәттән, гомердә булмаганча, ярсып өрә башлады. Мин торып бастым да тәрәзә янына йөгереп килдем. Юлның икенче ягында, безгә каршы гына, Ильяс абыйлар йорты яна иде. Әти белән тиз генә киендек тә бер-бер артлы урамга, янгын чыккан йортка таба йөгердек. Әнкәй яулыгы белән авызын томалап, бер сүз әйтә алмыйча, безгә карап калды. Тәрәзәләрне ут каплаган, түбә кыекларыннан, ишектән, чорма тәрәзәсеннән куе төтен чыга. Йөгәннән ычкынган утлы ялкын менә-менә бөтен өйне томалап алырга тора. Йорт янында аның хуҗабикәсе Гөлчәчәк ападан башка беркем дә юк. Аның: «Коткарыгыз, янабыз, Ильяс ут эчендә калды!» – дип ярдәм сорап кычкыруы йөрәкләрне телде. Әти йөгереп килгән килеш янган өйгә кереп китте дә шунда ук кире атылып та чыкты. «Утлы төтен сулышны кыса», – диде ул, көч-хәл белән тын алып.
Аның артыннан янган өйгә Фларид атлый. Әтисе улын эчкә кертмәскә теләп, аның кулыннан кысып тота:
– Кермә, улым! Анда үлем уйный, – ди ул аңа.
Әмма Фларид ниндидер илаһи көч белән әтисенең кулыннан ычкына. Төтен белән кушылган караңгыда веранда белән йорт ишеге арасын йөгереп узса да, йорт ишеге ачылмый азаплый, һаман кыза барган агулы һава сулыш алырга комачаулый. Аңын югалтыр дәрәҗәгә җитә башлагач, Фларид та, әтисе кебек, артка чигенергә мәҗбүр була. Нишләргә? Тышта авылдашлары малай Ильясны коткара, дип аңа өметләнеп торалар. Шунда егет Юнармия дәресләрендә өйрәнгән хәрби алымнарны исенә төшерә. «Дошман ядрәләре сызгырып торган ачык урыннарны шуышып узарга була», – дигән иде бит Лениногорск район һәм шәһәр комиссары Рөстәм абый Мисбахов, бер очрашуга килгәч. Фларид тирән сулыш алып, веранда идәненә сузылып ята да түргә таба шуыша башлый. Менә ишек, әмма ул тагын ачылмый. Үсмер аркасына әйләнеп, кушаяклап ишеккә тибә. Менә бәхет –ачылып киткән ишектән ул өй эчендә ут чорнап алган телевизорны абайлап ала. Тәрәзәләрне ялкын томалаган. Өйнең ике дивары да ут тавышыннан «дер» килеп калтырый. Шкафка капкан ут түшәмне ялмап маташа. Ильяс абыйсы ишек катына таба шуышкан булса кирәк. Тик ишеккә берничә метр кала йөзтүбән яткан хәлдә туктап калган. Бөтен нәрсә төтен эчендә.
– Ильяс абый аңында иде, – диде миңа егет, утлы минутларны исенә төшереп. – Әмма ул аягына баса алмады. Төтен аның үпкәсенә тулып, хәлен алырга өлгергән. Аның: «Чыгар, чыгар», – дип әйткән сүзләрен генә ишеттем.
Игеннәрне кемнәр үстерер?
Дүрт аякланып абзыйның җиңеннән эләктердем дә бөтен көчем белән бер тартуда верандага сөйрәп чыгардым. Анда инде аягыма торып бастым, югыйсә алга таба сөйрәргә көчем беткән иде. Сулыш алуымны туктаттым, баскан килеш суларга ярамаганлыгын беләм чөнки, чамалап кына хәрәкәтләнәм, төтен күзләремне ашый. Башта ике кулыннан бергә тарттым, аннары берсе ычкынды. Шулай гына сөйрәп, тышка тартып та чыгардым, үзем карга чалкан түндем. Күзләрем сызлый, буыла-буыла йөткерәм, үпкәм өзелеп чыгардай булып, бугазыма килгән шикелле тоела. Нык зыян күргән күршене тиз арада фельдшер кулына тапшырдылар. Мине әнием өйгә алып китте. Янгын сүндерүчеләрне әти каршы алган икән. Ул аларга минем эчтә икәнне әйткән. Алар, мин чыкмыйча, эшне башламый торганнар. Су сиптергәндә, өй җимерелер дип уйлаганнардыр инде.
Лениногорск районы башлыгы, шәһәр мэры Рәгать Хөсәенов 15 яшьлек батырга янган өйдән кеше коткарганы өчен Рәхмәт хаты тапшыра, актив гражданлык позициясе, шул ук вакытта кыюлык һәм батырлык күрсәткән өчен «Татарстан АССРның төзелүенә 100 ел» дигән истәлек медале һәм ноутбук белән бүләкли. Фларид Садриевның батырлыгын Мәскәүдә дә ишетәләр. Аңа «Яшь гвардия» бөтенроссия балалар һәм үсмерләр оешмасының «Яшь герой» медале һәм «Кайнар йөрәк» бөтенроссия иҗтимагый-дәүләт башлангычының «Янгын сүндерүдә күрсәткән батырлыгы өчен» билгесе тапшырыла.
Хәзер Фларид Сармандагы аграр көллиятнең автомеханика бүлегендә укый.
– Синең татар әдәбиятын яратуың нык, укуыңны Казан университетында дәвам итә алган булыр идең, – дигәч, ул миңа: «Әти белән әни олыгаеп килә, әйләнә-тирәдә елдан-ел эшкәртелмәгән җирләр арта бара, мәктәптә укучы балалар кими. Әти-әнине кем тәрбияләр? Игеннәрне кемнәр игәр? Балаларны кемнәр үстерер?» – дип җавап бирде. Мин аңа башка сорау бирә алмадым. Кыйбласы бар бу егетнең!
Май чүлмәге тышыннан билгеле
Фларид Садриевлар гаиләсе Урмышлыга 2013 елда Әлмәт районының Кама- Исмәгыйль авылыннан күченеп килә. Әнисе Рәмзия ханым балалар бакчасында ашчы булып эшли башлый, әтисе Рәмзис авыл мәктәбендә газ белән җылыту операторы булып урнаша. Фларид исә укуын Урмышлы төп гомуми белем бирү мәктәбенең өченче сыйныфында дәвам иттерә. Ачык күңелле малай булгач, яңа мәктәпкә тиз ияләшә, үзен һәр эштә башлап йөрүче, тырыш, актив укучы итеп таныта. Тарих, әдәбият дәресләрен аеруча ярата. Шуларның нәтиҗәсе буларак, ел саен мәктәп олимпиадаларында катнашып килә, җиңүләр яулый.
– Булганнан бар да була, ди халык. Укуын тырышып үзләштергән егет мәктәп тормышының үзәгендә кайный. Сыйныф үзидарәсендә Фларид мәдәни-гаммәви секторны җитәкли. Сабакташлары өчен «Могҗизалар кыры», «Көчсез буын» кебек интеллектуаль юнәлештәге мавыктыргыч чаралар оештыра. Мәктәптә уздырылган кышкы спартакиадада, спорт ярышларында сигезенче сыйныф егетләренең команда капитаны ул. «Сугыш чоры балалары» проектында да үзенең оештыру сәләтен һәрьяклап күрсәтә. Халык арасында төркем белән материал җыюның өстенлекле якларын исбатлап, туган як тарихын өйрәнүдә иң бай материал туплаучы да ул була. Үрнәк тәртибе, хәрби-патриотик хәрәкәттә актив катнашканы өчен, егетне Юнармиянең мәктәп бүлеге җитәкчесе итеп билгелиләр. Мәдәният йортында куелган мәдәни чараларда авыл халкы аның чын йөрәктән башкарылган җырларын онытылып тыңлый. Сыйныфташлары да сабыр холыклы бу егетне хөрмәт итәләр. Фән укытучылары исә аны максатчан булганы, һәр эштә башлап йөргәне һәм үзен җаваплы тотканы өчен югары бәяли. Егет җәй көннәрендә дә җил куып, вакытын юкка сарыф итеп йөрми, «Фәнзәт Хәбибуллин» крестьян-фермер хуҗалыгында хезмәт куя. Көтүдән кайткан малларга кичке савымнан соң су эчерә, аларны катнаш азык белән сыйлый, утарны тазарта. Өченче ел инде шул фермада хезмәт итә. Тырышып эшләвен күрәләр. Узган көздә Фәнзәт абыйсы үстерү өчен аңа бер бозау да биргән. Өйдә дә эшнең бетәсе юк. Җәен бакчада бәрәңге төбен өю, яшелчәләрнең чүбен утау, әтисе белән урманда утын әзерләү, өйгә алып кайткач, аны ярып, өеп кую, кышын ишегалдын, капка төбен кардан чистарту да хуҗа җанлыклы булып үсеп килүче Фларид көче белән башкарыла. Ярый әле йорттагы хуҗалык эшләрен майтарырга иптәшкә беренче сыйныфта укучы энесе Рамазан бар, эшне бергәләшеп башкару егетнең күңеленә рәхәтлек бирә. Гомумән, Фларид мәктәптә дә, өйдә дә бар хезмәтне бергәләп, киңәшләшеп үтәргә ярата. Халык юкка гына май чүлмәге тышыннан билгеле, димәгән шул. Булганнан бар да була. Бик тиздән Фларидка моны кабат раслау өчен сәбәп чыга.
Үлем уйнаган кичтә
Хәвеф буласы 2020 елның 23 февралендә – Ватанны саклаучылар көнендә дә алар сыйныфташлары – Юнармия егетләре белән мәктәп укучылары каршында концерт куярга булалар. Анда туган илне ярату турында каһарман җырлар яңгырый, шигырьләр сөйләнә. Югыйсә укучы кызларның хәрби темага багышланган музыкаль композициясе белән дә бәйрәм көнен ерып чыга алырлар иде. Хыялый күңелле үсмер егеткә бу гына аз булыр кебек тоела. Мәктәпнең Юнармия җитәкчесе буларак Фларид дуслары белән залга тантаналы марш көенә Кызыл байрак кертергә сөйләшә. «Болай иткәндә концерт чын егетләр бәйрәменә охшап, йөрәкләрне җилкетеп куячак», – дигән ул байрак йөртүче юнармиячеләргә.
Ә кичен инде үсмергә, нәкъ сугыштагыча, утка керергә туры килә. Һәр йортта Ватанны саклаучылар көнен бәйрәм иткән сәгатьләрдә Фларид гөрләп янган йорттан бер ир-атны алып чыгып, үлемнән коткарып кала. Егет үзе аны болай хәтеренә төшерде:
– Барыбыз да табын янына җыелып, 23 февральне бәйрәм итеп утыра идек, –дип сөйләп китте ул. – Әни тәмле ашлар, бәлешләр пешергән, чәй эчәргә татлы торт та бар. Телевизордан бәйрәм тапшыруы бара. Шунда безнең эт кинәттән, гомердә булмаганча, ярсып өрә башлады. Мин торып бастым да тәрәзә янына йөгереп килдем. Юлның икенче ягында, безгә каршы гына, Ильяс абыйлар йорты яна иде. Әти белән тиз генә киендек тә бер-бер артлы урамга, янгын чыккан йортка таба йөгердек. Әнкәй яулыгы белән авызын томалап, бер сүз әйтә алмыйча, безгә карап калды. Тәрәзәләрне ут каплаган, түбә кыекларыннан, ишектән, чорма тәрәзәсеннән куе төтен чыга. Йөгәннән ычкынган утлы ялкын менә-менә бөтен өйне томалап алырга тора. Йорт янында аның хуҗабикәсе Гөлчәчәк ападан башка беркем дә юк. Аның: «Коткарыгыз, янабыз, Ильяс ут эчендә калды!» – дип ярдәм сорап кычкыруы йөрәкләрне телде. Әти йөгереп килгән килеш янган өйгә кереп китте дә шунда ук кире атылып та чыкты. «Утлы төтен сулышны кыса», – диде ул, көч-хәл белән тын алып.
Аның артыннан янган өйгә Фларид атлый. Әтисе улын эчкә кертмәскә теләп, аның кулыннан кысып тота:
– Кермә, улым! Анда үлем уйный, – ди ул аңа.
Әмма Фларид ниндидер илаһи көч белән әтисенең кулыннан ычкына. Төтен белән кушылган караңгыда веранда белән йорт ишеге арасын йөгереп узса да, йорт ишеге ачылмый азаплый, һаман кыза барган агулы һава сулыш алырга комачаулый. Аңын югалтыр дәрәҗәгә җитә башлагач, Фларид та, әтисе кебек, артка чигенергә мәҗбүр була. Нишләргә? Тышта авылдашлары малай Ильясны коткара, дип аңа өметләнеп торалар. Шунда егет Юнармия дәресләрендә өйрәнгән хәрби алымнарны исенә төшерә. «Дошман ядрәләре сызгырып торган ачык урыннарны шуышып узарга була», – дигән иде бит Лениногорск район һәм шәһәр комиссары Рөстәм абый Мисбахов, бер очрашуга килгәч. Фларид тирән сулыш алып, веранда идәненә сузылып ята да түргә таба шуыша башлый. Менә ишек, әмма ул тагын ачылмый. Үсмер аркасына әйләнеп, кушаяклап ишеккә тибә. Менә бәхет –ачылып киткән ишектән ул өй эчендә ут чорнап алган телевизорны абайлап ала. Тәрәзәләрне ялкын томалаган. Өйнең ике дивары да ут тавышыннан «дер» килеп калтырый. Шкафка капкан ут түшәмне ялмап маташа. Ильяс абыйсы ишек катына таба шуышкан булса кирәк. Тик ишеккә берничә метр кала йөзтүбән яткан хәлдә туктап калган. Бөтен нәрсә төтен эчендә.
– Ильяс абый аңында иде, – диде миңа егет, утлы минутларны исенә төшереп. – Әмма ул аягына баса алмады. Төтен аның үпкәсенә тулып, хәлен алырга өлгергән. Аның: «Чыгар, чыгар», – дип әйткән сүзләрен генә ишеттем.
Игеннәрне кемнәр үстерер?
Дүрт аякланып абзыйның җиңеннән эләктердем дә бөтен көчем белән бер тартуда верандага сөйрәп чыгардым. Анда инде аягыма торып бастым, югыйсә алга таба сөйрәргә көчем беткән иде. Сулыш алуымны туктаттым, баскан килеш суларга ярамаганлыгын беләм чөнки, чамалап кына хәрәкәтләнәм, төтен күзләремне ашый. Башта ике кулыннан бергә тарттым, аннары берсе ычкынды. Шулай гына сөйрәп, тышка тартып та чыгардым, үзем карга чалкан түндем. Күзләрем сызлый, буыла-буыла йөткерәм, үпкәм өзелеп чыгардай булып, бугазыма килгән шикелле тоела. Нык зыян күргән күршене тиз арада фельдшер кулына тапшырдылар. Мине әнием өйгә алып китте. Янгын сүндерүчеләрне әти каршы алган икән. Ул аларга минем эчтә икәнне әйткән. Алар, мин чыкмыйча, эшне башламый торганнар. Су сиптергәндә, өй җимерелер дип уйлаганнардыр инде.
Лениногорск районы башлыгы, шәһәр мэры Рәгать Хөсәенов 15 яшьлек батырга янган өйдән кеше коткарганы өчен Рәхмәт хаты тапшыра, актив гражданлык позициясе, шул ук вакытта кыюлык һәм батырлык күрсәткән өчен «Татарстан АССРның төзелүенә 100 ел» дигән истәлек медале һәм ноутбук белән бүләкли. Фларид Садриевның батырлыгын Мәскәүдә дә ишетәләр. Аңа «Яшь гвардия» бөтенроссия балалар һәм үсмерләр оешмасының «Яшь герой» медале һәм «Кайнар йөрәк» бөтенроссия иҗтимагый-дәүләт башлангычының «Янгын сүндерүдә күрсәткән батырлыгы өчен» билгесе тапшырыла.
Хәзер Фларид Сармандагы аграр көллиятнең автомеханика бүлегендә укый.
– Синең татар әдәбиятын яратуың нык, укуыңны Казан университетында дәвам итә алган булыр идең, – дигәч, ул миңа: «Әти белән әни олыгаеп килә, әйләнә-тирәдә елдан-ел эшкәртелмәгән җирләр арта бара, мәктәптә укучы балалар кими. Әти-әнине кем тәрбияләр? Игеннәрне кемнәр игәр? Балаларны кемнәр үстерер?» – дип җавап бирде. Мин аңа башка сорау бирә алмадым. Кыйбласы бар бу егетнең!
Ирек Нигъмәти
Следите за самым важным и интересным в Telegram-каналеТатмедиа
Яңалыклар битенә керегез
ТӘКЪДИМ ИТӘБЕЗ
Комментарийлар