Авыл укытучысының уйланулары
Фидалия Ринат кызы Гыйльманова,Чистай районы Татар Баганалысы урта мәктәбенең татар теле һәм әдәбияты укытучысы. Эш стажы – 32 ел.Матур итеп киенеп, кулларга аллы-гөлле чәчәк бәйләме тотып, шатланып у...
Чистай районы Татар Баганалысы урта мәктәбенең татар теле һәм әдәбияты укытучысы. Эш стажы – 32 ел.
Матур итеп киенеп, кулларга аллы-гөлле чәчәк бәйләме тотып, шатланып укырга килүче балалар күз алдына килә. Үземнең дә беренче мәртәбә, беренче сыйныфка баруым чын бәйрәм булып исемә төшә. Күпме еллар үткән?! Гомеремнең 32 елы бер мәктәптә, үземнең туган авылымда үтте. Саф татар авылында яшәп, балаларны туган телне яратырга, тормыш кадерен белергә өйрәтү өстендә эшләвемне хәзер дә дәвам итәм әле. Эшләү дәверемне бушка киткән диеп әйтә алмыйм, 10лап укучым татар теле мөгаллимнәре булып, республиканың төрле җирләрендә уңышлы гына эшлиләр. Ә кайберләре балалар бакчасында хезмәт итәләр.
Җәмгыятьнең бүтән тармаклары кебек, мәгариф тә үсеш, үзгәреш кичерә. Ә аның үсешен заманыбыз казанышы булган мәгълүмати технологияләрдән башка күз алдына китерү мөмкин түгел. Ә ана телен укытыны күргәзмәлелектән,өстәмә әдәбияттан башка уйлап та булмый. Компьютер дигән могҗиза укытучының хезмәтен бермә-бер җиңеләйтте. Интернеттан, иренмичә, эзләнергә генә кирәк. Электрон журнал, электрон көндәлек. Алары инде – заман таләбе. Укытучы һөнәрен сайлагансың икән, заман белән бергә атларга, аның катгый таләпләренә буйсынырга туры килә.
Әлбәттә, бүгенге балаларны да интернеттан башка күзаллап булмый. Мәктәп программасы буенча кирәкле байтак мәгълүматны да шуннан алалар, музыка да тыңлыйлар, аралашалар. Әмма һәр нәрсәдә чама хисе булырга тиеш. Бала көн саен 7-8 сәгать компьютер каршында утыра икән,уйланырлык урын бар.
Авыл укытучысының проблемалары җитәрлек. Балаларны татарча укытып, русча БДИ бирдерү, аларга югары уку йортларына да керергә ярдәм итү. Яз җитү яңа мәшәкатьләр алып килә. Мәктәп яны бакчасы, авыл өмәләре, чишмәләрне чистарту, урманда посадка утырту. .. Гөрләп торган авыллардагы гап-гади хезмәт кешеләрен җир хезмәтеннән читләштерделәр, халык эшсез. Бу күренешләр бездә дә күзәтелә. Акчасыз, эшсез халыкка яшәү авыр. Яшьләр шәһәргә китә. Авылда карт-коры яши. Ә бу мәктәпнең киләчәгенә суга. Дөрес, авылны яшәтергә омтылучылар да бар, ләкин юллар булмау – тагын бер проблема. Кемнең генә тездән саз ерасы килсен соң?
Авылда яшьләр калмауның тагын бар сәбәбе булып, яшьләрнең югары белем аласы килү тора. Авыл кешесе соңгы сыерын сатып булса да баласына югары белем бирергә тырыша. Үзе гомер буе чиләнгән әти-әнинең теләге шундый. Хезмәт белән үскән авыл баласы үзе дә җиңеллек эзли. 90 нчы елларда үрчегән түләүле вузлар, филиалларның күп булуы да моңа йогынты ясамый калмый, билгеле.
Хәзерге тормышта “китапсыз, укымыйча гына яшәп, акча эшләп була” дигән фәлсәфә яши. Без, өлкән буын укытучылары, моның белән килешмибез. Без китапны укып кына калмыйбыз, ә күңелгә сеңдерергә өйрәнгәнбез. Минем күңелгә китапның битен кыштырдатып уку якын. Буяу исе килеп торган китапта сихри көч бар.
Студент елларыннан ук “Совет мәктәбе” журналын алдым. Чөнки 3 курста укыганда редакция хезмәткәрләре очрашу үткәреп, безне журнал белән таныштырганнар иде. 35 ел “Мәгариф” белән яшим. Һәр язмагыз тәрбия дәресенә тиң. Яшьләр дә “Мәгариф”тән аерылмасыннар. Сайлаган һөнәрләрен камилләштереп, тәҗрибә тупласыннар иде.
М.Мәһдиев язганча, укытучыларны ”фронтовик”ка тиңләп була. Укытучы, мөгаллим кеше, боерык көтеп тормыйча, үз вакытында торырга, минутлап хәзерләнергә, минутына мәктәпкә килергә , ягъни минутлап яшәргә мәҗбүр. Кәефе булмаса да, елмаерга тиеш. Авырсаң да килми калмыйсың.
Йомгаклап, шуны әйтәсем килә: Укытучы яшь буынны тәрбияли, белем бирә, сынала, тәҗрибә туплый, үсә, ныгый. Балада кешелеклелек сыйфатларын югалтмаска өйрәтә. Укытучы – галәмнең олуг заты, ул үзен түбәнлеккә төшерергә тиеш түгел. Кешеләр хәтерендә игелекле Укытучы исеме белән яшәсәк иде!
Язмага реакция белдерегез
Вход на сайт
Укытучы булуым белән бәхетле
Илсөяр Миннегаян кызы Гарифуллина, Балык Бистәсе районы, Юлсубино төп гомуми белем бирү мәктәбенең башлангыч сыйныф укытучысы. Эш стажы – 23 ел.Табигатьтә һәрбер нәрсә үсешкә һәм яңарышка омтыла. Һәрв...
Илсөяр Миннегаян кызы Гарифуллина, Балык Бистәсе районы, Юлсубино төп гомуми белем бирү мәктәбенең башлангыч сыйныф укытучысы. Эш стажы – 23 ел.
Табигатьтә һәрбер нәрсә үсешкә һәм яңарышка омтыла. Һәрвакыт зур бәхеткә омтылу кеше табигатенә хас күренеш. Күзгә күренми торган эволюция көче безне алга һәм яңа максатларга этәрә.
Бәхетне һәрбер кеше үзендә булдырырга омтыла. Аны кеше гомере буена эзли һәм төрлечә күзаллый. Кемдер материаль байлыкларны күз алдында тотса, кемдер аны рухи байлыкка ирешү дип атый. Бу яктылык белән караңгылык, ак белән кара алмашынган кебек бәхет тә бәхетсезлек, кайгы – хәсрәт белән алмашынырга мөмкин.
Явызлык булган җирдә бәхет була алмый, усал кешеләр һәрвакыт кемнәндер көнли, ярсу булалар. Ә яхшы күңелле кешеләр тормышта нинди генә авырлыклар күрсәләр дә күңелләре, гамәлләре белән авырлыкларны җиңеп чыгалар һәм бу аларга шатлык, ышаныч китерә. Мондый кешеләр янында яшәве дә уңайлы – бу үзе зур бәхет!
Мин кечкенәдән укытучыларны хөрмәт иттем һәм укытучы булырга хыялландым. Баштарак кечкенә сеңлемә, үземнән кечерәк күрше кызларына укытучы булдым. Укытучы булу өчен педагогик учреждениеләрдә алган белем генә түгел, табигатьтән бирелгән сәләт, талант та, балаларны ярату да кирәк. Аларның якын дусты булырга, хис-кичерешләрен аңлый белергә кирәк. Әти-әниләр миңа үзләренең иң кадерле балаларын ышанып тапшыралар һәм миңа бу ышанычны акларга кирәк.
Укытучы укучылар сәламәтлеге, аларның гомере өчен җаваплы. Иң җаваплысы, минемчә, баланы мәктәптә иң беренче булып каршы алучы беренче укытучы – башлангыч сыйныф укытучысы булудыр. Аны икенче төрле төзелешнең фундамент салучысы белән чагыштыралар. Башлангыч сыйныф укытучысы хәзерге заманның яңа технологияләрен кулланып дәрес бирүче дә, укучыларның яшь үзенчәлекләре буенча аларның физик һәм психик үсешләрен, үзгәрешләрен аңлаучы да, төрле конфликтлы ситуацияләрдә психологик ярдәм итүче һәм киңәшләрен бирүче дә. Мин бәхетле, чөнки мин – беренче укытучы, беренче булып баланың тормышында һәм аның гаиләсендә “яшим”. Һәрбер баланың мәктәпне бетереп чыккач та һәрвакыт күңелендә яшәүче беренче укытучысы булып калырга телим. Башлангыч сыйныф укытучысы гына үзенең укучылары белән бер гаилә булып яши, эшли ала торгандыр һәм күңеле белән мәңге яшь булып кала торгандыр. Һәркөн иртә белән сине яратып, көтеп торучы укучыларың янына үз гаиләң янына кайткан кебек барасың.
Менә шулай 20 елдан артык көн саен иртән борчулар, шатлыклар белән һәрбер баланың йөзенә карап, аларның күз карашларыннан уйларын, кичерешләрен “укып” сыйныф бүлмәсенә керәсең һәм: “Хәерле иртә, укучылар!” – диясең. Һәм яңадан төн. Дәфтәрләр, конспектлар... Компьютердан арган күзләр. Тагын күпмедер укыйсы, язасы... Дүрт ел укыткан укучыларың белән дүрт ел яшисең, тагын озатасың һәм яңа укучылар кабул итәсең, дулкынландыргыч хисләр кичерәсең.
Мин – авыл укытучысы. Мин моны горурланып әйтәм, чөнки мин үз укучыларыма кирәк. Мәгарифтә булган яңалыкларны, укытучы – новаторлар тәҗрибәсен, яңа программалар өйрәнеп аларны укучыларга җиткерәм. Авыл укытучысы әле ул - әни дә, ир хатыны да, кайнана яки килен дә, сыер савучы, яшелчә үстерүче дә, җәйге сәламәтләндерү лагере начальнигы да һ. б. Шул ук вакытта дистәләрчә эш кәгазьләрен тутырырга, семинар, киңәшмәләрдә катнашырга, квалификация күтәрү курсларында да булырга, конкурсларда катнашырга, укучыларны олимпиадаларга әзерләргә, аттестация дә узарга кирәк. Боларның һәммәсе дә укучының үсеше һәм уңышына ышаныч өчен башкарыла. Укучының уңышы булмаса укытучы эшенең нәтиҗәсе күренми. Укучының уңышларын күрү - укытучы өчен зур бәхет.
Авыл укытучысы шулай ук авылдашлары өчен тәртибе, үз-үзен тотышы, киеме, сөйләме, йөреше, спорт, үзешчән сәнгатьтә катнашуы һ. б. яклары белән үзен үрнәк итеп тә тотарга тиеш.
Следите за самым важным и интересным в Telegram-каналеТатмедиа
Яңалыклар битенә керегез
Комментарийлар